ชื่อสมุนไพร : มะจ้ำก้อง
ชื่อเรียกอื่นๆ : มะจำก้อง (เชียงใหม่), ตาปลา (ตราด), กระดูกไก่, ก้างปลา, ก้างปลาเขา (จันทบุรี), กาลัง,กาสาตัวผู้ (นครราชสีมา), เหมือด (เลย), จีผาแตก (ลพบุรี), ตาเป็ดตาไก่ (นครศรีธรรมราช), อ้ายรามใบใหญ่ (ตรัง) และ ทุรังกะสา (สตูล)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ardisia colorata Roxb.
ชื่อสามัญ : –
วงศ์ : MYRSINACEAE
มะจ้ำก้องเป็นพรรณไม้ที่มีเขตการกระจายพันธุ์ในอินเดีย อินโดนีเซีย มาเลเซีย และไทย พบขึ้นทั่วไปในป่าชั้นกลางในป่าดิบแล้ง ป่าดิบชื้น โดยเฉพาะบริเวณริมลำธารหรือตามทุ่งหญ้าที่ชื้น ที่ความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 30-1,050 เมตร ประโยชน์ของมะจ้ำก้องใช้ปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไป มีทรงพุ่มใบและช่อดอกสวยเด่น แต่ไม่มีกลิ่นหอม สารสกัดของผลสุกสามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อที่ทำให้เกิดโรคท้องเสีย สารสกัดจากเปลือกต้นมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของเชื้อหนองในในหลอดทดลอง นอกจากนี้ยังพบเม็ดสี (pigment) สีส้มทองชื่อ Rapanone ในเปลือกต้น ซึ่งเมื่อนำมาใช้ทดลองกับหนูที่ติดเชื้อโรคเรื้อนโดยให้ยาติดต่อกัน 6-12 เดือน พบว่าสามารถลดการเพิ่มจำนวนของเชื้อดังกล่าวได้
ลักษณะสมุนไพร :
มะจ้ำก้องเป็นไม้พุ่มขนาดใหญ่หรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ที่มีความสูงได้ประมาณ 1-4 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ลักษณะของใบเป็นรูปใบหอกกลับหรือรูปไข่ ปลายใบแหลมหรือเป็นติ่งแหลม โคนใบสอบ ส่วนขอบใบเรียบ แผ่นใบหนาแข็งเป็นมัน ผิวใบเรียบเป็นสีเขียว ใบอ่อนเป็นสีแดง ออกดอกเป็นช่อแยกแขนงรูปปิรามิด โดยจะออกที่ปลายกิ่งหรือตามส่วนยอด ช่อดอกย่อยอออกเป็นกระจุกลักษณะคล้ายซี่ร่ม กลีบดอกมี 5 กลีบ เป็นสีขาวแกมชมพูจางๆ รูปรีแกมรูปขอบขนาน โคนกลีบเชื่อมติดกัน ส่วนกลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ ลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยมมีจุดสีดำหรือมีขนสั้นเกสรเพศผู้เป็นสีเหลือง ก้านช่อดอกเป็นสีม่วงแดง ออกดอกได้ตลอดทั้งปี แต่ในช่วงเดือนคุลาคมจะออกมากเป็นพิเศษ ผลเป็นผลสดแบบมีเนื้อเมล็ดเดี่ยว มีลักษณะกลม ขนาดเท่ากับเม็ดนุ่น ผลอ่อนเป็นสีแดง เมื่อสุกหรือแก่แล้วจะเปลี่ยนเป็นสีม่วงดำหรือสีดำ ส่วนเมล็ดมีลักษณะกลม
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ผล, ต้น, ใบ, ราก, เมล็ด และ ดอก
สรรพคุณทางยา :
- ผล ยาแก้ธาตุพิการ แก้ซาง ยาแก้ไข้ ยาแก้ท้องเสีย ยาแก้ลมพิษ
- ต้น ยาแก้กระษัย ยาฟอกขับปัสสาวะให้บริสุทธิ์ แก้นิ่ว แก้ปัสสาวะขุ่นข้น ยาแก้โรคเรื้อน
- ใบ ช่วยแก้อาการไอ ยาแก้ท้องเสีย ยาแก้โรคตับพิการ รักษาอาการติดเชื้อไวรัส
- ราก ยาแก้กามโรคและหนองใน ยาถอนพิษงู
- เมล็ด ยาแก้ลมพิษ
- ดอก ยาฆ่าเชื้อโรค
วิธีการใช้ :
- ยาแก้ธาตุพิการ แก้ซาง ยาแก้ไข้ ยาแก้ท้องเสีย ยาแก้ลมพิษ นำผลมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ยาแก้กระษัย ยาฟอกขับปัสสาวะให้บริสุทธิ์ แก้นิ่ว แก้ปัสสาวะขุ่นข้น ยาแก้โรคเรื้อน นำต้นมาต้มน้ำ ดื่มรับประทาน
- ช่วยแก้อาการไอ ยาแก้ท้องเสีย ยาแก้โรคตับพิการ รักษาอาการติดเชื้อไวรัส นำใบมาต้มน้ำ ดื่มรับประทาน
- ยาแก้กามโรคและหนองใน ยาถอนพิษงู นำรากมาต้มน้ำ ดื่มรับประทาน
- ยาแก้ลมพิษ นำเมล็ดมาต้มน้ำ ดื่มรับประทาน
- ยาฆ่าเชื้อโรค นำดอกมาต้มน้ำ ดื่มรับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
มะจ้ำก้องเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในอินเดีย อินโดนีเซีย มาเลเซีย และไทย
.
