ฟ้าทะลายโจร
ชื่อสุมนไพร : ฟ้าทะลายโจร
ชื่อเรียกอื่นๆ : น้ำลายพังพอน, ฟ้าละลายโจร, เขยตายยายคลุม, สามสิบ, เมฆทะลาย, ฟ้าสะท้าน และหญ้ากันงู
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Andrographis paniculata (Burm.f.) Wall.ex Nees
ชื่อสามัญ : Kariyat ,The Creat
วงศ์ : ACANTHACEAE
ฟ้าทะลายโจร ถือเป็นพืชสมุนไพรของไทยอีกชนิดหนึ่งที่ได้รับความนิยมเป็นอันดับต้นๆ เนื่องจาก สรรพคุณของฟ้าทะลายโจรที่สามารถรักษาหรือบรรเทาอาการได้หลากหลายโรค เล่น แก้ปวด แก้ไข้ เป็นต้น ฟ้าทะลายโจรมีรสชาติที่ขม ปัจจุบันฟ้าทะลายโจรจึงได้มีการนำมาแปรรูปให้ทานได้ง่ายขึ้น เช่น นำมาบดเป็นผงแล้วนำมาบรรจุใช่แคปซูล หรือนำมาอัดเป็นก้อนคล้ายๆ เม็ดยาในปัจจุบัน เป็นต้น
ลักษณะของสมุนไพร : ฟ้าทะลายโจรเป็นไม้ล้มลุก โดยมีความสูงอยู่ที่ 30-70 ซม. ลำต้นมีลักษณะตรง และแตกกิ่งย่อยออกมาจากต้นยาวประมาณ 7 – 10 ซม. กิ่งและต้นของฟ้าทะลายโจรมีสีเขียวเข้ม ส่วนใบของฟ้าทะลายโจรมีลักษณะเรียวผอม ใบแตกออกมาจากกิ่งย่อยที่แตกออกมาจากลำต้น ใบของฟ้าทะลายโจรมีสีเขียวอ่อนถึงเขียวเข้ม และมีความมันเงา ดอกของฟ้าทะลายโจรมีลักษณะเป็นช่อและออกดอกที่ปลายกิ่ง และตามซอกใบ กลีบดอกจะมีสีขาว และส่วนของปลายดอกมีลักษณะคล้ายๆ ปาก ซึ่งปากล้าง จะมี 2 กลีบ และปากบนมี 3 กลีบ มีเส้นสีม่วงอมแดงพาดอยู่ระหว่างดอก ผลของฟ้าทะลายโจรมีลักษณะเป็นฝักมีสีเขียว เมื่อผลแก่จะกลายเป็นสีน้ำตาล และภายในฝักมีเมล็ดจำนวนมาก รสชาติของฝ้าทะลายโจรมีรสชาติที่ขมทั้งต้น ใบ และดอก
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ส่วนของฟ้าทะลายโจร ที่นำมาใช้เป็นยา ได้แก่ ลำต้น ใบสด ใบแห้ง แต่การนำใบมาต้มจะต้องเก็บมาใช้เมื่อต้นมีอายุได้ 3-5 เดือน
สรรพคุณทางยา :
สรรพคุณของฟ้าทะลายโจรมีอยู่ 4 อย่าง คือ
– แก้ไข้หวัดทั่ว ๆ ไป เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่
– บรรเทาอาการอักเสบ คออักเสบ เจ็บคอ พวกอาการไอ ต่อมทอนซิลอักเสบ ขับเสมหะ รักษาโรคผิวหนังรักษาฝี เป็นต้น
– แก้อาการติดเชื้อ หลอดลมอักเสบ พวกทำให้ปวดท้อง ท้องเสีย แก้อาการปวดท้องจากบิด และแก้กระเพาะลำไส้อักเสบ
– ใช้เป็นยาขม ดื่มเพื่อเจริญอาหาร ในกรณีที่เป็นโรคเบื่ออาหาร หรือทานอาหารไม่ค่อยได้
วิธีรับประทานและปริมาณที่ใช้
1. ในกรณีที่มีอาการเป็นไข้ เป็นหวัด หรือไข้หวัดใหญ่ ปวดหัวตัวร้อน บรรเทาอาการปวด ลดไข้ ให้ใช้ใบและกิ่ง 1 กำมือ หรือ ถ้าเป็นใบและกิ่งแห้งให้ใช้ประมาณ หนัก 3 กรัม ถ้าสดใช้น้ำหนักประมาณ 25 กรัม จากนั้นนำมาล้างน้ำให้สะอาด แล้วนำมาต้มให้เดือด กรองเอาแต่น้ำมาดื่มก่อนอาหารวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น หรือเวลาที่มีอาการ
2. ถ้ามีอาการท้องเสีย ท้องเดิน หรือปวดท้องจากอาการเป็นบิด ให้ใช้ฟ้าทะลายโจรทั้งต้น หรือส่วนทั้ง 5 ของฟ้าทะลายโจร จากนั้นนำมาล้างด้วยน้ำเปล่าให้สะอาด แล้วนำมาผึ่งลมให้แห้ง เมื่อฟ้าทะลายโจรแห้งแล้ว ให้นำมาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆประมาณ 1 กำมือ หรือหนักประมาณ 3-9 กรัม จากนั้นนำมาต้มให้เดือด แล้วกรองเอาแต่น้ำดื่มตลอดวัน
วิธีการนำมาแปรรูปให้ทานง่านขึ้น และตำรับยาวิธีใช้ยา
1. นำมาทำเป็นยาสำหรับชง มีวิธีการทำดังนี้
– นำใบของฟ้าทะลายโจรมาประมาณ 5 – 7 ใบ จะเป็นใบสดหรือใบแห้ง แต่ถ้าเป็นใบสดจะดีกว่า จากนั้นนำมาใส่แก้วที่จะดื่ม
– นำฟ้าทะลายโจรที่ใส่แก้วไว้แล้วมาเติมน้ำร้อนลงจนเกือบเต็มแก้ว จากนั้นปิดฝาทิ้งไว้ประมาณครึ่งชั่วโมง หรือพอน้ำยาอุ่นลง แล้วกรองเอาแต่น้ำมาดื่ม ขนาดรับประทาน คือ ครั้งละ 1 แก้ว วันละ 3-4 ครั้ง ก่อนอาหาร และก่อนนอน
2. นำมาทำเป็นยาเม็ด หรือที่เรียกกันว่าลูกกลอน มีวิธีทำดังนี้
– นำใบฟ้าทะลายโจรสดมาล้างน้ำให้สะอาด แล้วนำมาผึ่งให้แห้ง โดยห้ามน้ำไปผึ่งตากแดด ควรจะนำมาผึ่งในที่ที่มีลมโกรก ใบจะได้แห้งไว้ๆ จากนั้นมาบดเป็นผงให้ละเอียด
– นำผงใบฟ้าทะลายโจรที่บดละเอียดแล้ว มาปั้นกับน้ำผึ้ง หรือน้ำเชื่อม ให้เป็นเม็ดกลมๆ ขนาดเท่าเมล็ดถั่วเหลือง หรือประมาณ 250 มิลลิกรัม จากนั้นนำมาผึ่งลมให้แห้ง เพราะถ้านำมารับประทานตอนที่ยังชื้นอยู่ ยาลูกกลอนจะมีรสชาติขมมาก ขนาดรับประทาน คือ ครั้งละ 4 -10 เม็ด วันละ 3-4 ครั้ง ก่อนอาหาร และก่อนนอน
3. การบรรจุใส่แคปซูล เป็นอีกหนึ่งวิธีที่ทำให้ฟ้าทะลายโจรรับประทานง่ายขึ้น เพื่อช่วยบรรเทารสชาติที่ขมมากของฟ้าทะลายโจร แคปซูลที่จะนำมาบรรจุ ควรใช้ขนาดเบอร์ 2 และใช้ผงยาประมาญ 250 มิลลิกรัม (การทำผงยา จะทำเหมือนกับการนำมาทำยาลูกกลอน) ขนาดรับประทาน คือ ครั้งละ 3-5 แคปซูล วันละ 3-4 ครั้ง ก่อนอาหาร และก่อนนอน
ถิ่นกำเนิดของฟ้าทะลายโจร :
ฟ้าทะลายโจรมีถิ่นกำเนิดมาจากในแถบประเทศทางเอเชียตะวันออก และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
.
