มะแว้งต้น

ชื่อสมุนไพร : มะแว้งต้น
ชื่อเรียกอื่นๆ : แว้งคม (สุราษฎร์ธานี, สงขลา), มะแคว้ง,  มะแคว้งขม,  มะแคว้งคม,  มะแคว้งดำ (ภาคเหนือ), หมากแข้ง, หมากแข้งขม (ภาคอีสาน), มะแว้ง, มะแว้งต้น (ทั่วไป), สะกังแค, สะกั้งแค (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), หมากแฮ้งคง (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน), เทียนเฉีย และ ชื่อเทียนเฉีย (จีนกลาง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Solanum indicum L.
ชื่อสามัญ : Brinjal
วงศ์ : SOLANACEAE

มะแว้งต้นเป็นพรรณไม้กลางแจ้งที่มีอายุประมาณ 2-5 ปี ซึ่งต้องการน้ำมากและความชื้นในปริมาณปานกลาง สามารถขึ้นเองตามธรรมชาติ และมักพบได้ทั่วไปในทุกภาคของประเทศ จะขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เมล็ด จัดได้ว่าเป็นทั้งพืชผักที่ใช้เป็นอาหารและเป็นยาสมุนไพรที่รู้จักกันมานาน นิยมรับประทานผลสดเป็นผัก ซึ่งจะช่วยบำรุงธาตุและทำให้เจริญอาหาร สำหรับสรรพคุณทางยาทั้งตำรับยาแผนโบราณไทยและต่างประเทศ ได้กล่าวถึงสรรพคุณของมะแว้งต้นนั้นใช้เป็นยาแก้ไอขับเสมหะ และกระทรวงสาธารณสุขได้มีประกาศระบุให้เป็นยาสามัญประจำบ้านหรือยาแผนโบราณ สำหรับใช้แก้ไอ ขับเสมหะ ด้วยเช่นกัน อีกหนึ่งสรรพคุณที่สำคัญนั่นก็คือรากของมะแว้งต้นสามารช่วยรักษาโรคมะเร็งได้ เนื่องจากสารสกัดจากมะแว้งต้นเมื่อนำมาทดสอบกับหนูทดลอง พบว่า มีความเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็ง หลังจากที่ฉีดสารสกัดทั้งต้นด้วยแอลกอฮอล์และน้ำเข้าไปในท้องของหนูทดลอง

 

ลักษณะสมุนไพร :
มะแว้งต้นเป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูงประมาณ 1 -1.5 เมตร ลำต้นกลม เนื้อแข็ง สีเขียวอมเทา แตกกิ่งก้าน ทั้งต้นมีขนนุ่มสีเทาขึ้นปกคลุม และมีหนามแหลมขึ้นกระจายอยู่ทั่วต้น ส่วนเปลือกต้นเรียบเป็นสีน้ำตาลใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับรูปทรงรี ปลายใบแหลมเล็กน้อย โคนใบมน ส่วนขอบใบหยักเว้า ใบมีขนาดกว้างประมาณ 4-6 เซนติเมตร และยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร หลังใบ ท้องใบ และก้านใบมีขนสั้นๆ ปกคลุม โดยท้องใบจะมีขนหนาแน่นหลังใบ และมีหนามสั้นๆ และมีก้านใบยาว ดอกออกเป็นกระจุกตามง่ามใบหรือปลายกิ่ง ประมาณ 3-6 ดอก ดอกเป็นสีม่วงอ่อน ใจกลางของดอกมีเกสรเพศผู้สีเหลือง 5 อัน เชื่อมติดกันกับโคนกลีบดอก ปลายกลีบดอกจะแยกออกเป็นแฉก 5 แฉก ปลายแหลม คล้ายรูปดาว ก้านดอกมีหนามเป็นตุ่มเล็กๆ ส่วนกลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นแฉก 5 แหลม ด้านนอกมีขน ผลเป็นรูปทรงกลม ผิวผลเรียบเกลี้ยงและมัน ผลอ่อนเป็นสีเขียวหรือสีขาวไม่มีลาย ส่วนผลสุกเป็นสีแดงส้มหรือเป็นสีเหลืองอมส้ม ในผลมะแว้งต้นจะมีเมล็ดขนาดเล็ก ลักษณะเป็นรูปกลมแบน สีน้ำตาลอ่อนอยู่เป็นจำนวนมาก

 

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ทั้งต้น, ใบ และ ผล
สรรพคุณทางยา :

1. ราก แก้เสมหะ น้ำลายเหนียว แก้ไอ แก้ไข้สันนิบาต แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา
2. ทั้งต้น แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา
3. ใบ บำรุงธาตุ แก้วัณโรค แก้ไอ
4. ผล บำรุงน้ำดี รักษาโรคเบาหวาน แก้ไอ แก้เสมหะ แก้น้ำลายเหนียว แก้คอแห้ง ขับปัสสาวะ รักษาโรคทางไต และกระเพาะปัสสาวะ แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา

 

วิธีการใช้ :

1. แก้เสมหะ น้ำลายเหนียว แก้ไอ แก้ไข้สันนิบาต แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา นำรากมาต้มเอาน้ำ ดื่มรับประทาน
2. แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา นำทั้งต้นมาต้มเอาน้ำ ดื่มรับประทาน
3. บำรุงธาตุ แก้วัณโรค แก้ไอ นำใบมาเคี้ยวสดๆ หรือ ต้มดื่มรับประทาน
4. บำรุงน้ำดี รักษาโรคเบาหวาน แก้ไอ แก้เสมหะ แก้น้ำลายเหนียว แก้คอแห้ง ขับปัสสาวะ รักษาโรคทางไต และกระเพาะปัสสาวะ แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา นำผลสดนำมาเคี้ยวกลืน ทั้งน้ำและเนื้อ หรือนำผลสดๆ คั้นเอาน้ำ ดื่มรับประทาน

ถิ่นกำเนิด :
มะแว้งต้นเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเขตร้อนของทวีปเอเชียซึ่งรวมทั้งประเทศและอินเดีย

 

.