ชื่อสมุนไพร : ผักบุ้ง
ชื่อเรียกอื่นๆ : ผักทอดยอด
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ipomcea aquatica Forsk.
ชื่อสามัญ : Thai Water Convolvulus, Morning Glory, Water Spinach, Water Morning Glory และ Swamp Cabbage
วงศ์ : AVERRHOACEAE

ผักบุ้งเป็นพืชที่พบทั่วไปในเขตร้อน และเป็นผักที่คนไทยนิยมนำมาประกอบอาหาร การขยายพันธุ์นิยมใช้เมล็ดพันธุ์มากกว่าวิธีการอื่น จัดเป็นอาหารเพื่อสุขภาพที่คุ้นเคยกันมาตลอดว่ามีส่วนช่วยในการบำรุงสายตา แท้จริงๆแล้วผักชนิดนี้ยังมีประโยชน์มากกว่านั้น เพราะอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุที่สำคัญๆมากมาย เช่น วิตามินเอ วิตามินซี วิตามินบี1 วิตามินบี2 วิตามินบี3 ธาตุแคลเซียม ธาตุฟอสฟอรัส ธาตุเหล็ก แคลเซียม และเบต้าแคโรทีน (วิตามินเอที่ช่วยบำรุงสายตา) มีประโยชน์ในการช่วยให้ผิวพรรณเปล่งปลั่งสดใส ชะลอวัยความแก่ชรา ลดอัตราการเกิดของโรคมะเร็ง ดับร้อน แก้อาการร้อนใน บำรุงโลหิต แก้โรคประสาท ป้องกันการเกิดโรคเบาหวาน ทั้งยังช่วยลดการหลุดร่วงของเส้นผมและบำรุงให้ผมนุ่มลื่นขึ้นอีกด้วย

ลักษณะสมุนไพร :
ผักบุ้งเป็นไม้น้ำและเป็นไม้ล้มลุก ลำต้นเลื้อยทอดไปตามน้ำหรือในที่ลุ่มที่มีความชื้นหรือดินแฉะๆ ลำต้นกลวงสีเขียวมีข้อปล้อง และมีรากออกตามข้อได้ ใบเป็นใบเดี่ยวออกแบบสลับรูปไข่หรือรูปไข่แถบขอบขนานหรือรูปหอกหรือรูปหัวลูกศร ขอบใบเรียบหรือมีควั่นเล็กน้อย ปลายใบแหลมหรือมนฐาน ใบเว้าป็นรูปหัวใจใบมีความยาวประมาณ 3-15 เซนติเมตร และความกว้างประมาณ 1-9 เซนติเมตร ดอกเป็นรูประฆังออกที่ซอกใบแต่ละช่อมีดอกย่อยจำนวน 1-5ดอก กลีบเรียงสีเขียวกลีบดอกมีทั้งสีขาว สีม่วงแดง สีชมพูม่วงกลีบดอกจะติดกันเป็นรูปกรวยมีสีขาวอยู่ด้านบนและมีสีม่วงหรือสีชมพูอยู่ที่ฐาน เกสรตัวผู้มี 5 อันยาวไม่เท่ากันผลเป็นแบบแคปซูลรูปไข่หรือกลมสีน้ำตาลมีเมล็ดกลมสีดำ

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ใบ และ ทั้งต้น
สรรพคุณทางยา :

1. ราก ใช้ถอนพิษ แก้ผิดสำแดง แก้โรคตา แก้ตกขาวในสตรี แก้ปวดฟันเนื่องจากฟันเป็นรู แก้ไอเรื้อรัง แก้เหงื่อออกมาก แก้บวม แก้พิษงูเห่า เถา ถอนพิษ แก้พาเบื่อเมา ถอนพิษยาทั้งปวง แก้ตาฟาง แก้โรคตา ยอดอ่อน ถอนพิษ รักษาริดสีดวงทวาร แก้เด็กเป็นหวัด
2. ใบ แก้พิษขนของบุ้ง รักษาริดสีดวงทวาร ถอนพิษยาเบื่อเมา แก้ตาฟาง แก้พิษฝี ปวด อักเสบ ดอกตูม รักษากลากเกลื้อน
3. ทั้งต้น รักษาตาแดง รักษาตาฟาง รักษาตามัว แก้เบาหวาน แก้ปวดศีรษะ แก้ผิวหนังผื่นคัน แก้กลากเกลื้อน เป็นยาระบาย แก้ไข้ แก้โรคนอนไม่หลับ ถอนพิษ แก้พิษเบื่อเมา

วิธีการใช้ :

1. ใช้ถอนพิษ แก้ผิดสำแดง แก้โรคตา แก้ตกขาวในสตรี แก้ปวดฟันเนื่องจากฟันเป็นรู แก้ไอเรื้อรัง แก้เหงื่อออกมาก แก้บวม แก้พิษงูเห่า เถา ถอนพิษ แก้พาเบื่อเมา ถอนพิษยาทั้งปวง แก้ตาฟาง แก้โรคตา ยอดอ่อน ถอนพิษ รักษาริดสีดวงทวาร แก้เด็กเป็นหวัด นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
2. แก้พิษขนของบุ้ง รักษาริดสีดวงทวาร ถอนพิษยาเบื่อเมา แก้ตาฟาง แก้พิษฝี ปวด อักเสบ ดอกตูม รักษากลากเกลื้อน นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน หรือ นำมาประกอบอาหาร หรือ ตำให้แหลก แล้วนำมาพอกบริเวณที่เป็นแผล
3. รักษาตาแดง รักษาตาฟาง รักษาตามัว แก้เบาหวาน แก้ปวดศีรษะ แก้ผิวหนังผื่นคัน แก้กลากเกลื้อน เป็นยาระบาย แก้ไข้ แก้โรคนอนไม่หลับ ถอนพิษ แก้พิษเบื่อเมา บำรุงผม ลดการหลุดร่วงของเส้นผม นำทั้งต้นมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน หรือ หลังจากที่สระผมเสร็จแล้วชโลมศีรษะด้วยน้ำผักบุ้งทิ้งไว้สักครู่ แล้วล้างออกด้วยน้ำอุ่นจะช่วยบำรุงผมและลดการหลุดร่วง หรือ นำมาประกอบอาหาร หรือ ตำให้แหลก แล้วนำมาพอกบริเวณที่เป็นแผล

ถิ่นกำเนิด :
ผักบุ้งเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนของทวีปแอฟริกา ทวีปเอเชีย และทวีปออสเตรเลีย

.