ชื่อสมุนไพร : น้ำนมราชสีห์
ชื่อเรียกอื่นๆ : น้ำนมราชสีห์ใหญ่, นมราชสีห์, ผักโขมแดง (ภาคกลาง), หญ้าน้ำหมึก (ภาคเหนือ, ไทลื้อ), หญ้าหลังอึ่ง (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน), ตะกราเหมาะ (กะเหรี่ยงแดง), บัดอะตอน (ปะหล่อง), ไต่ปวยเอี่ยงเช่า และ ปวยเอี้ยง (จีน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Euphorbia hirta Linn.
ชื่อสามัญ : Garden Spurge, Asthma Weed, Snake Weed, Milkweeds และ Oregano Tavoy Cardamom
วงศ์ : EUPHORBIACEAE

น้ำนมราชสีห์เป็นพืชสมุนไพรชนิดหนึ่งที่มีเขตการกระจายพันธุ์กว้าง พบได้ทั่วไปในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนทั่วโลก สำหรับในประเทศไทยสามารถพบได้ทุกภาค โดยมักขึ้นตามที่รกร้าง ชายป่า ท้องนา และในพื้นที่โล่งจนถึงระดับความสูงประมาณ 1,200 เมตร ถือเป็นพืชที่มี Growth hormone สูงเมื่อนำมาใช้เลี้ยงปลาหรือเป็ด จะช่วยทำให้เป็ดออกไข่ดี ส่วนปลาก็เจริญเติบโตได้ดี โดยยอดอ่อนสามารถนำมารับประทานได้ น้ำยางจากต้นสามารถนำมาใช้ทารักษาหัวสินบนใบหน้าได้ สรรพคุณทางยาจะช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย ลดการอักเสบ มีฤทธิ์ต้านเชื้อราและเชื้อแบคทีเรีย และช่วยในการสมานแผล และสารสกัดจากต้นมีฤทธิ์เป็นยาปฏิชีวนะต่อเชื้อ Staphylococcus

ลักษณะสมุนไพร :
น้ำนมราชสีห์เป็นพืชล้มลุก มีความยาวประมาณ 15-40 เซนติเมตร ลำต้นแตกกิ่งก้านสาขาจากโคนต้นใกล้ดินตั้งขึ้น หรือ มีน้ำยางสีขาว ใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงเป็นคู่ตรงข้ามกัน ใบเป็นรูปรี รูปไข่ รูปขอบขนาน ปลายใบแหลมสั้น ฐานใบสอบเบี้ยว ขอบใบเป็นหยักเล็กแบบฟันเลื่อย หูใบเป็นรูปสามเหลี่ยม ดอกออกเป็นช่อบริเวณง่ามใบ ดอกจำนวนมากออกชิดกันแน่นเป็นกระจุกกลมๆ ดอกมีสีเขียวปนสีม่วงแดง ต่อมมีรยางค์เป็นแผ่นสั้นแคบ เกสรตัวผู้ลดรูปเหลือ 1 อัน ก้านเกสรสั้นติดบนก้านดอกส่วนดอกตัวเมียมี 1 ดอก ติดอยู่ด้านบน มีรังไข่ 3 พู มีก้านสั้นๆ ก้านเกสรอยู่ 3 อัน ปลายแยกเป็น 2 แฉกตื้นๆ และสามารถออกดอกได้ตลอดทั้งปี ผลมีลักษณะกลมแกมรูปสามเหลี่ยม หรือแบบแคปซูล มี 3 พู มีความยาวประมาณ 1.5 มิลลิเมตร มีขนสั้นนุ่ม และมีรอยแยก 3 รอย ส่วนก้านผลมีความยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตร ผลแห้งแล้วจะแตก เมล็ดมี 1 เมล็ดในแต่ละซีก เมล็ดมีขนาดเล็กผิวเรียบสีน้ำตาลแก่หรือสีแดง ลักษณะเป็นรูปรีและเป็นเหลี่ยมเล็กน้อย มีความยาวประมาณ 0.7 มิลลิเมตร

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ทั้งต้น และ ยาง
สรรพคุณทางยา :

1. ทั้งต้น ดับร้อน แก้พิษ ขับน้ำนม แก้ชื้น ผดผื่นคัน ลำไส้อักเสบเฉียบพลัน บิดจากแบคทีเรีย หนองใน ปัสสาวะเป็นเลือด ฝีในปอด ฝีที่เต้านม ฝีพิษบวมแดง ขาเป็นกลาก เน่าเปื่อย บำรุงกำลัง ช่วยดับร้อน แก้พิษ แก้ชื้น สงบประสาทและช่วยทำให้นอนหลับได้สนิท ช่วยแก้ไข้มาลาเรีย ช่วยแก้อาการไอ ช่วยแก้หืด แก้หืดไอ หายใจขัดเนื่องจากหืด ช่วยแก้อาการแพ้อากาศ ช่วยแก้หลอดลมอักเสบเรื้อรัง ช่วยแก้อาการท้องเสียเรื้อรัง ช่วยแก้ลำไส้อักเสบเฉียบพลัน ช่วยแก้อาการท้องผูก ใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ
2. ยาง ใช้กัดหูด ตาปลา

วิธีการใช้ :

1. ดับร้อน แก้พิษ ขับน้ำนม แก้ชื้น ผดผื่นคัน ลำไส้อักเสบเฉียบพลัน บิดจากแบคทีเรีย หนองใน ปัสสาวะเป็นเลือด ฝีในปอด ฝีที่เต้านม ฝีพิษบวมแดง ขาเป็นกลาก เน่าเปื่อย บำรุงกำลัง ช่วยดับร้อน แก้พิษ แก้ชื้น สงบประสาทและช่วยทำให้นอนหลับได้สนิท ช่วยแก้ไข้มาลาเรีย ช่วยแก้อาการไอ ช่วยแก้หืด แก้หืดไอ หายใจขัดเนื่องจากหืด ช่วยแก้อาการแพ้อากาศ ช่วยแก้หลอดลมอักเสบเรื้อรัง ช่วยแก้อาการท้องเสียเรื้อรัง ช่วยแก้ลำไส้อักเสบเฉียบพลัน ช่วยแก้อาการท้องผูก ใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ นำทั้งต้นมาต้มกับน้ำดื่มรับประทาน
2. ใช้กัดหูด ตาปลา นำยางทาบริเวณที่เป็นแผล

ถิ่นกำเนิด :
น้ำนมราชสีห์เป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในอเมริกากลาง

.