ชื่อสมุนไพร : กล้วย
ชื่อเรียกอื่นๆ : กล้วยไข่, กล้วยใต้, กล้วยนาก, กล้วยน้าว้า, กล้วยมณีอ่อง, กล้วยเล็บมือ, กล้วยส้ม, กล้วยหอม และ กล้วยหอม
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Musa sapientum Linn.
ชื่อสามัญ : Banana และ Cultivated Banana
วงศ์ : MUSACEAE
กล้วยเป็นพืชที่ปลูกง่าย มีการเจริญเติบโตและขยายพันธุ์เร็ว ปลูกได้ในดินแทบทุกชนิด นิยมปลูกแพร่หลายทุกภาคของประเทศไทย จัดเป็นผลไม้ที่มีประโยชน์หลากหลาย และด้วยภูมิปัญญาของคนไทยที่มีมาช้านานได้มีการนำกล้วยมาใช้ในงานประกอบพิธีในประเพณีต่างๆของไทย เช่น ใช้สาหรับทำกระทง ในงานประเพณีวันลอยกระทง หรือใช้ทำบายศรีเพื่อใช้ในงานมงคลต่างๆ รวมทั้งทำอาหารคาวและอาหารหวาน รวมถึงการเกษตรที่ทำเป็นอาหารสัตว์และทำปุ๋ยด้วย สรรพคุณนั้นมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย สาเหตุท้องเสีย ต้านการเกิดแผลในกระเพาะ สมานแผล ทั้งยังช่วยพื้นฟูผมเสีย สามารถคืนชีวิตชีวาและความเงางามให้กับเส้นผมและป้องกันผมร่วงอีกด้วย
ลักษณะสมุนไพร :
กล้วยเป็นไม้ล้มลุกขนาดใหญ่ มีอายุหลายปี ลำต้นตั้งตรง สูง 2-9 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยวสีเขียวขนาดใหญ่ ผิวใบด้านบนเรียบเป็นมัน ท้องใบสีนวล เส้นกลางใบใหญ่และแข็ง ก้านใบยาว ดอกของกล้วยออกเป็นช่อ อยู่ที่ปลายยอด ลักษณะห้อยหัวลง สีแดงคล้า เรียกว่า ปลี ผลของกล้วยทั้งหมดบนก้านดอกรวม เรียกว่า เครือ ส่วนผลกล้วยแต่ละกลุ่ม แต่ละข้อ เรียกว่า หวี แต่ละผลเรียกว่า ผลกล้วย กล้วยเครือหนึ่งอาจจะมีจำนวนหวี 5-15 หวี และแต่ละหวีมีจานวนผลตั้งแต่ 5-20 ผล ขนาดของผลเมื่อโตเฉลี่ยประมาณ 5-15 เซนติเมตร มีความกว้าง 2.5-5 เซนติเมตร ผลสุกมีเปลือกสีเหลือง แต่อาจมีสีเขียวหรือแดงก็ได้แล้วแต่พันธุ์ ไม่มี เมล็ด เนื้อส่วนใหญ่นั้นเกิดจากขอบนอกของร่องของรังไข่ การขยายตัวของผนังกั้นรังไข่และแกนกลาง และขยายไปทั่วรังไข่จนกระทั่งผลแก่ ไข่หรือโอวุลมีการหดตัวลงในระยะแรกและจะเห็นเป็นเม็ดสีน้ำตาลเล็กๆ ฝัง อยู่ในเนื้อเมื่อผลแก่
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ทั้งต้น, เปลือกผล, หัวปลี, ผลดิบ และ ผลสุก
สรรพคุณทางยา :
- ราก แก้ปวดฟัน แก้ร้อนใน โลหิตจาง ปวดหัว ปัสสาวะขัด แผลไฟไหม้ น้าร้อนลวก
- ทั้งต้น แก้เคล็ดขัดยอก รักษาตาอักเสบ
- เปลือกผล แก้ปวดท้องเป็นประจำ แก้ผิวหนังเป็นตุ่ม หรือคันเป็นผื่น แก้ฝ่ามือฝ่าเท้าแตก
- หัวปลี บำรุงน้ำนม รักษาแผลสด แก้แมลงสัตว์กัดต่อย
- ผลดิบ แก้โรคท้องเสีย
- ผลสุก แก้โรคท้องผูก ความดันโลหิตสูง คอเจ็บ บำรุงผิว บำรุงผม
วิธีการใช้ :
- แก้ปวดฟัน แก้ร้อนใน โลหิตจาง ปวดหัว ปัสสาวะขัด แผลไฟไหม้ น้าร้อนลวก นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- แก้เคล็ดขัดยอก รักษาตาอักเสบ นำทั้งต้นมาเผากินครั้งละ 1/2 – 1 ช้อนชา หลังอาหาร แก้เคล็ดขัดยอก หรือนำใบมาปิดรักษาตาอักเสบ
- แก้ปวดท้องเป็นประจำ แก้ผิวหนังเป็นตุ่ม หรือคันเป็นผื่น แก้ฝ่ามือฝ่าเท้าแตก นำเปลือกมาทาบริเวณผิวหนัง
- บำรุงน้ำนม รักษาแผลสด แก้แมลงสัตว์กัดต่อย นำหัวปลีมารับประทาน บำรุงน้ำนม หรือ นำมาตำแล้วพอกรักษาแผล
- แก้โรคท้องเสีย นำผลดิบมารับประทาน แก้โรคท้องผูก ความดันโลหิตสูง คอเจ็บ บำรุงผิว บำรุงผม นำผลสุกมารับประทาน หรือ นำมาบดให้ละเอียดประมาณครึ่งลูกผสมเข้ากับน้ำผึ้ง ประมาณ 1 ช้อนชา คนให้เข้ากัน แล้วนำไปชโลมลงบนเส้นผมที่เปียก ตั้งแต่หนังศีรษะจรดปลายผม จากนั้นห่อผมทิ้งไว้ด้วยผ้าขนหนูอุ่น ๆ ประมาณ 15 นาที แล้วล้างออกด้วยน้ำอุ่น ก่อนที่จะสระผมตามปกติ หรือ ทาผิว ทิ้งไว้ประมาณ 15-20 นาที แล้วล้างออก
ถิ่นกำเนิด :
กล้วยเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
.
