ชื่อสมุนไพร : ไมยราบยักษ์
ชื่อเรียกอื่นๆ : ขี้แฮด, ไมยราบต้น (ภาคเหนือ), ฝีหมอบใหญ่ (ภาคอีสาน), พรม (ภาคกลาง), ไมยราบหลวง และ จี่ยอบหลวง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Mimosa pigra Linn.
ชื่อสามัญ : Giant Sensitive และ Maiyaraap Ton
วงศ์ : LEGUMINOSAE
ไมยราบยักษ์จัดเป็นพืชที่เมื่อปี พ.ศ.2490 ประเทศไทยได้มีการเข้านำเมล็ดไมยราบยักษ์จากประเทศอินโดนีเซีย เพื่อมาปลูกเป็นพืชคลุมดินในไร่ยาสูบ ซึ่งไมยราบยักษ์ที่นำมาปลูกนั้นสามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมและภูมิอากาศได้เป็นอย่างดี ทำให้เกิดการแพร่กระจายพันธุ์ไปอย่างรวดเร็ว ตามแหล่งน้ำ และการคมนาคมขนส่ง โดยมักพบขึ้นเองในเขตร้อนชื้น จัดเป็นพืชดั้งเดิมของอเมริกากลางและทางตอนเหนือในแถบประเทศโคลัมเบียและเวเนซูเอล่า และภายหลังได้แพร่กระจายลงมายังทวีปอเมริกาใต้ แอฟริกา จนถึงทวีปเอเชีย เช่น ไทย ลาว พม่า กัมพูชา เวียดนาม และอินโดนีเซีย ประโยชน์ของไมยราบยักษ์ คือ ช่วยป้องกันการชะล้างของหน้าดิน ป้องกันการพังทลายของตลิ่ง ช่วยทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์ เพราะสามารถช่วยตรึงไนโตรเจนได้ ใช้เป็นอาหารของสัตว์ ส่วนลำต้นสามารถนำมาใช้ทำรั้ว ไม้ค้ำ หรือใช้ทำฟืนได้ ทั้งยังใช้แปรรูปเป็นพลังงานทดแทนอัดแท่ง เป็นเชื้อเพลิงแทนการใช้พลังงานในรูปแบบต่างๆ ด้วยการนำไมยราบยักษ์ที่เป็นวัชพืชมาอัดเป็นแท่งถ่าน
ลักษณะสมุนไพร :
ไมยราบยักษ์จัดเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง มีความสูงของต้นประมาณ 1-3 เมตร ตามต้นมีหนามแหลมงองุ้มลงด้านล่างตลอดลำต้นและกิ่ง ปลายกิ่งย้อย เนื้อแข็งและเหนียว ใบเป็นใบประกอบ 3 ชั้น ก้านใบยาวประมาณ 10-30 เซนติเมตร มีใบประกอบย่อยประมาณ 6-14 คู่ แต่ละใบประกอบมีใบประกอบย่อย 15-40 คู่ ลักษณะเป็นรูปขอบขนาน ปลายใบมน โคนใบมน มีขนปกคลุมที่หลังใบ ส่วนท้องใบเรียบ ออกดอกเป็นช่อ โดยจะออกตามยอดและตามซอกใบ ช่อดอกเป็นกระจุกกลม มีสีชมพูหรือสีม่วงอ่อน ดอกย่อยมีจำนวนมาก และมีกลีบเลี้ยงหลอมรวมกันเป็นเส้น ปลายกลีบเลี้ยงแตกเป็นฝอย กลีบดอกรวมเป็นหลอด ปลายแยกเป็นกลีบ 4 กลีบ มีก้านเกสรเพศผู้ยาวพ้นกลีบดอกออกมาจำนวน 8 อัน ออกผลเป็นฝัก ลักษณะของฝักมีรูปร่างแบน โค้งงอ ปลายฝักแหลม มีขนปกคลุม ช่อดอกหนึ่งจะติดฝักประมาณ 3-16 ฝัก ในแต่ละฝักจะมีเมล็ดประมาณ 9-25 เมล็ด ฝักเมื่อแก่จะเป็นสีน้ำตาลดำ พอแก่จะแตกหลุดออกเป็นข้อๆ ทีละเมล็ด
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ทั้งต้น และ ใบ
สรรพคุณทางยา :
- ทั้งต้น ยาบำรุงร่างกาย ยาแก้ไข้ ยาขับเสมหะ ยาช่วยขับปัสสาวะ ขับน้ำนิ่วในไต ช่วยแก้อาการปวดข้อ ยาแก้โรคปวดหลัง
- ใบ ยาบำรุงร่างกาย ยาแก้บิด ยาช่วยขับปัสสาวะ และขับน้ำนิ่วในไต ยารักษาแผลเรื้อรังต่างๆ แผลฝีหนอง และแก้ปวดบวม
วิธีการใช้ :
- ยาบำรุงร่างกาย ยาแก้ไข้ ยาขับเสมหะ นำทั้งต้นมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ยาช่วยขับปัสสาวะ ขับน้ำนิ่วในไต ช่วยแก้อาการปวดข้อ ยาแก้โรคปวดหลัง นำทั้งต้นนำมาตากแห้งคั่วไฟต้มกับน้ำดื่มรับประทาน
- ยาบำรุงร่างกาย ยาแก้บิด ยาช่วยขับปัสสาวะ และขับน้ำนิ่วในไต นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ยารักษาแผลเรื้อรังต่างๆ แผลฝีหนอง และแก้ปวดบวม นำใบมาตำพอกเป็นยารักษาแผลเรื้อรังต่างๆ แผลฝีหนอง และแก้ปวดบวม
ถิ่นกำเนิด :
ไมยราบยักษ์เป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในอเมริกากลางและทางตอนเหนือในแถบประเทศโคลัมเบียและเวเนซูเอล่า และภายหลังได้แพร่กระจายลงมายังทวีปอเมริกาใต้ แอฟริกา จนถึงทวีปเอเชีย
.
