ชื่อสมุนไพร : ว่านพร้าว
ชื่อเรียกอื่นๆ : ว่านสากเหล็ก, เชียงเม้า, เซียงเม้า (จีนแต้จิ๋ว) และ เซียนเหมา (จีนกลาง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Curculigo orchioides Gaertn.
ชื่อสามัญ : Bach Musale และ Common Curculigo Rhizome
วงศ์ : AMARYLLIDACEAE
ว่านพร้าวจัดเป็นพรรณไม้ล้มลุกขนาดเล็ก มีอายุหลายปี มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ว่านพร้าวมีฤทธิ์กระตุ้นกล้ามเนื้อมดลูกให้หดเกร็ง ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดไขมันในเลือด ลดความดันโลหิตสูง ต้านมะเร็ง ลดอัตราการเต้นของหัวใจ ขยายหลอดเลือดเลือด ต้านเชื้อไวรัส ต้านเชื้อแบคทีเรีย ในเหง้าว่านพร้าวพบสาร Corchioside, Curculigine, Curcukigenin A, B, C, Curculigoside, Curculigos saponin, Glucoside, Orcinol glucoside, Lycorine, Succiuamide, Stignasterol, Tetracontan, Triacontan, Yuccagenin, Latax, Tannin 14% และยังพบไขมัน, แป้ง, น้ำตาล และ Alkaloid อีกเล็กน้อย เป็นต้น
ลักษณะสมุนไพร :
ว่านพร้าวเป็นไม้พรรณไม้ล้มลุกขนาดเล็ก มีอายุหลายปี มีเหง้าอยู่ใต้ดิน เหง้ามีขนาดยาว ใหญ่ และกลมมีเนื้อนิ่ม แตกรากเลื้อยมาก แทงลงใต้ดิน รากยาวประมาณ 30 เซนติเมตร เปลือกนอกของเหง้าเป็นสีน้ำตาลเข้ม เนื้อในเหง้าเป็นสีขาว ใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับหรือเรียงรอบวง ต้นหนึ่งจะมีใบประมาณ 3-6 ใบ ลักษณะของใบเป็นรูปหอกแคบปลายแหลม ใบมีขนาดกว้างประมาณ 1-2 เซนติเมตร และยาวประมาณ 10-30 เซนติเมตร แผ่นใบเป็นสีเขียว มีขนปกคลุ่มทั้งด้านหน้าและด้านหลัง เส้นใบยาวตามใบ มีเส้นชัดเจน ออกดอกเป็นดอกเดี่ยว ลักษณะของดอกเป็นรูปทรงกระบอก ยาวประมาณ 2 เซนติเมตร แตกออกเป็นแฉก 6 แฉก มีกาบใบสีม่วงแดงห่อหุ้มอยู่ ยาวประมาณ 3-5 เซนติเมตร รูปใบแหลม ใจกลางดอกเป็นสีเหลืองจัด ส่วนด้านนอกเป็นสีเหลืองอมขาว ปลายกลีบดอกเป็นสีขาว มีขนปกคลุม ดอกมีเกสรเพศผู้ 6 อัน สั้นๆ กลีบดอกยาวประมาณ 8-12 มิลลิเมตร ส่วนก้านดอกยาวประมาณ 1-2.5 เซนติเมตร อยู่ในกาบใบ ลักษณะของผลเป็นรูปกลมรี ยาวประมาณ 1.2 เซนติเมตร ภายในผลมีเมล็ดสีดำ ผิวเรียบเป็นมัน
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : เหง้า
สรรพคุณทางยา :
- เหง้า ยาแก้กระษัย ขับลมชื้น ช่วยลดไขมันในเลือด ยาลดระดับน้ำตาลในเลือด ยาแก้อาการปวดกระเพาะ ยาแก้ท้องร่วง ยาแก้ไส้เลื่อน ยาขับปัสสาวะ ช่วยรักษาโรคช้ำรั่ว ช่วยแก้สตรีตกเลือด ยาแก้สมรรถภาพทางเพศเสื่อม รักษาอาการน้ำกามเคลื่อนไม่รู้ตัว ยาแก้สตรีวัยทอง ยาบำรุงไต ช่วยทำให้ไตอบอุ่น เสริมหยางของระบบไต แก้หยางของไตไม่พอ ธาตุไฟน้อย ยาแก้ไตพร่อง แก้ระบบไตอ่อนแอ ไตอักเสบเรื้อรัง แก้หยางของม้ามและไตพร่อง ยาบำรุงกระดูกและเส้นเอ็น แก้อาการปวดเส้นเอ็นและกระดูก ยาแก้ปวดหลังปวดเอว เข่าและเอวอ่อนแรง มือเท้าเย็นเนื่องจากลมชื้น หรือการปวดและการชาเรื้อรังจากความเย็นและความชื้น มีฤทธิ์ขับความเย็นและความชื้น ช่วยลดพิษของสมุนไพร เพิ่มฤทธิ์ในการบำรุงหยางของไต ช่วยขับความเย็นและความชื้น เสริมความแข็งแรงของกระดูกและเส้นเอ็น
วิธีการใช้ :
- ยาแก้กระษัย ขับลมชื้น ช่วยลดไขมันในเลือด ยาลดระดับน้ำตาลในเลือด ยาแก้อาการปวดกระเพาะ ยาแก้ท้องร่วง ยาแก้ไส้เลื่อน ยาขับปัสสาวะ ช่วยรักษาโรคช้ำรั่ว ช่วยแก้สตรีตกเลือด ยาแก้สมรรถภาพทางเพศเสื่อม รักษาอาการน้ำกามเคลื่อนไม่รู้ตัว ยาแก้สตรีวัยทอง ยาบำรุงไต ช่วยทำให้ไตอบอุ่น เสริมหยางของระบบไต แก้หยางของไตไม่พอ ธาตุไฟน้อย ยาแก้ไตพร่อง แก้ระบบไตอ่อนแอ ไตอักเสบเรื้อรัง แก้หยางของม้ามและไตพร่อง ยาบำรุงกระดูกและเส้นเอ็น แก้อาการปวดเส้นเอ็นและกระดูก ยาแก้ปวดหลังปวดเอว เข่าและเอวอ่อนแรง มือเท้าเย็นเนื่องจากลมชื้น หรือการปวดและการชาเรื้อรังจากความเย็นและความชื้น มีฤทธิ์ขับความเย็นและความชื้น ช่วยลดพิษของสมุนไพร เพิ่มฤทธิ์ในการบำรุงหยางของไต ช่วยขับความเย็นและความชื้น เสริมความแข็งแรงของกระดูกและเส้นเอ็น นำเหง้ามาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
ว่านพร้าวเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
.
