ชื่อสมุนไพร : บัวสาย
ชื่อเรียกอื่นๆ : บัวสายกิน, บัวกินสาย, สายบัว, บัวขม, บัวขี้แพะ, บัวแดง, บัวสายสีชมพู, บัวจงกลนี, จงกลนี, สัตตบรรณ, สัตตบุษย์, ปริก, ป้าน, ป้านแดง, รัตอุบล และ เศวตอุบล
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Nymphaea lotus L. var. pubescen Hook.f. & Thomson
ชื่อสามัญ : Lotus Stem, Water Lily และ Red Indian Water Lily
วงศ์ : NYMPHAEACEAE
บัวสายเป็นพรรณไม้ที่ เจริญเติบโตได้ในดินเหนียวที่มีอินทรีย์วัตถุสูง แลเจริญเติบโตได้ดีในระดับน้ำลึกประมาณ 0.3-1 เมตร ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เหง้าและเมล็ด ก้านดอกและไหลใช้รับประทานได้ โดยนำก้านดอกหรือใบมาลอกผิวหรือเปลือกที่หุ้มอยู่ออก แล้วเด็ดดอกและใบทิ้ง แล้วนำมาใช้รับประทานเป็นผักสดร่วมกับน้ำพริก หรือนำไปปรุงเป็นอาหาร เช่น การทำแกง ผัด แกงส้ม แกงกะทิ ฯลฯ นอกจากนี้ยังสามารถนำไปใช้ทำขนมได้อีกด้วย นอกจากจะใช้รับประทานเป็นผักแล้ว บัวสายยังใช้ปลูกเป็นไม้ประดับสระน้ำได้เป็นอย่างดี เนื่องจากบัวสายมีอยู่ด้วยกันหลายชนิด มีขนาดและสีของดอกที่แตกต่างกันออกไป อีกทั้งยังมีราคาไม่แพง และดูแลรักษาง่าย
ลักษณะสมุนไพร :
บัวสายเป็นพืชน้ำอายุหลายปี เป็นสายพันธุ์ดั้งเดิมของไทย มีเหง้าอยู่ใต้ดินรากฝักอยู่ในโคลนเลน ก้านอยู่ใต้น้ำ ส่วนก้านดอกอ่อนมีเปลือกลอกออกได้เป็นสายใย ผิวเกลี้ยงและไม่มีหนาม ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ แผ่นใบมีลักษณะกลม มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 25-30 เซนติเมตร ขอบใบหยักและแหลม ฐานหยักเว้าลึก หูใบเปิด ผิวใบอ่อนวางอยู่บนผิวน้ำ แผ่นใบด้านบนเรียบเป็นมันมีสีเขียวเหลือบน้ำตาลอ่อนหรือสีแดงเลือดหมู ผิวใบด้านล่างของใบอ่อนเป็นสีม่วง ใบเมื่อแก่จะเป็นสีเขียว ผิวใบด้านล่างของใบแก่เป็นสีสีน้ำตาลมีขนนุ่มๆ เส้นใบใหญ่นูน ส่วนก้านใบมีสีน้ำตาลอมเขียวอ่อน มีลักษณะค่อนข้างเปราะ ข้างในก้านใบเป็นรูอากาศ ดอกมีกลีบเลี้ยง 4 กลีบ เป็นสีเขียวเหลือน้ำตาลแดง ส่วนดอกมีลักษณะเป็นรูปครึ่งวงกลมถึงค่อนข้างกลม ดอกมีกลีบดอกจำนวนมากเรียงซ้อนกันอยู่หลายชั้น (19 กลีบ) ลักษณะของกลีบดอกเป็นรูปหอกหลับ เมื่อดอกบานเต็มที่จะมีความกวางประมาณ 15-20 เซนติเมตร ดอกมีเกสรเพศผู้สีเหลืองเป็นสีตามกลีบดอกมีจำนวนมาก ผลสดเรียกว่า “โตนด” มีเนื้อและมีเมล็ดลักษณะกลมจำนวนมาก เมล็ดมีขนาดเล็กสีดำอยู่ในเนื้อหุ้ม มีลักษณะเป็นวุ้นใสๆ
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : หัว, ดอก, เมล็ด และ สายบัว
สรรพคุณทางยา :
- หัว ช่วยบำรุงร่างกาย ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยบำรุงหัวใจ ทำให้สดชื่น ช่วยบำรุงครรภ์ของสตรี
- ดอก ช่วยบำรุงกำลัง ช่วยบำรุงหัวใจ ทำให้สดชื่น ช่วยแก้ไข้ตัวร้อน ช่วยแก้อาการร้อนใน ช่วยบำรุงครรภ์ของสตรี ช่วยแก้ลมกองละเอียด แก้อาการใจสั่น ช่วยบำรุงดวงจิตให้ชุ่มชื่น
- เมล็ด ช่วยบำรุงกำลัง ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยบำรุงครรภ์ของสตรี
- สายบัว ช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง ช่วยบรรเทาความร้อนในร่างกาย ต้านโรคมะเร็งในลำไส้
วิธีการใช้ :
- ช่วยบำรุงร่างกาย ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยบำรุงหัวใจ ทำให้สดชื่น ช่วยบำรุงครรภ์ของสตรี นำหัวประมาณ 30 กรัม ใส่น้ำ 1 ลิตร ต้มนานประมาณ 15 นาที แล้วนำมาดื่มก่อนอาหารครั้งละครึ่งถ้วยกาแฟวันละ 2 ครั้ง เช้าและเย็น
- ช่วยบำรุงกำลัง ช่วยบำรุงหัวใจ ทำให้สดชื่น ช่วยแก้ไข้ตัวร้อน ช่วยแก้อาการร้อนใน ช่วยบำรุงครรภ์ของสตรี ช่วยแก้ลมกองละเอียด แก้อาการใจสั่น ช่วยบำรุงดวงจิตให้ชุ่มชื่น นำดอกมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ช่วยบำรุงกำลัง ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยบำรุงครรภ์ของสตรี นำเมล็ดมาต้มรับประทาน
- ช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง ช่วยบรรเทาความร้อนในร่างกาย ต้านโรคมะเร็งในลำไส้ นำสายบัวมาต้มกับน้ำ รับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
บัวสายเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
.
