ชื่อสมุนไพร : ครามใหญ่
ชื่อเรียกอื่นๆ : ครามป่า, ครามผี (เชียงใหม่), คราม (ไทย) และ ครามเถื่อน (เงี้ยว-เชียงใหม่)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Indigofera suffruticosa Mill.
ชื่อสามัญ : Anil, Guatemalan Indigo, Small-leaved Indigo, West Indian Indigo และ Wild Indigo
วงศ์ : LEGUMINOSAE
ครามใหญ่เป็นจัดเป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็ก มีอายุหลายปีมีถิ่นกำเนิดอยู่ทางภาคเหนือ และพบว่ามีปลูกกันเอาไวทำครามสำหรับย้อมสีผ้า พบขึ้นทั่วไปในพื้นที่โล่ง ดินร่วนปนเหนียว พื้นที่มีความสูงเหนือระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 35 เมตร ประโยชน์ของครามใหญ่ คือ ใช้เป็นแหล่งอาหารสัตว์ตามธรรมชาติสำหรับสัตว์แทะเล็มอย่างโค กระบือ แพะ และสัตว์ป่า โดยคุณค่าทางอาหารเฉพาะส่วนของใบจะประกอบไปด้วย โปรตีน 25.69%, เยื่อใยส่วน ADF 27.73%, NDF 35.21%, แคลเซียม 2.26%, ฟอสฟอรัส 0.35%, โพแทสเซียม 2.25%, แทนนิน 0.38% โดยใบครามใหญ่มี rutin และ rutinoid ประมาณ 0.65-0.80% และมีไนไตรเจนสูง เหมาะสำหรับใช้ทำปุ๋ยและทำยาฆ่าแมลง และเมื่อนำมาทั้งต้นครามใหญ่มามากๆ แล้วนำมาหมักแช่ในน้ำปูนขาวทิ้งไว้ประมาณ 3 วัน จะเห็นครามตกนอนอยู่ก้นภาชนะที่ใส่ไว้ สามารถนำมากรองแล้วทำให้แห้ง เพื่อใช้ในการย้อมผ้าให้เป็นสีน้ำเงิน โดยสีที่ได้จะไม่ตก ซึ่งทางภาคเหนือของประเทศมักจะใช้ครามนี้มาย้อมผ้าให้เป็นสีกรมท่าหรือน้ำเงินแก่
ลักษณะสมุนไพร :
ครามใหญ่เป็นพรรณไม้พุ่มขนาดเล็ก มีอายุหลายปี มีความสูงได้ประมาณ 129.81-192.19 เซนติเมตร ลำต้นเป็นสีน้ำตาลอมม่วงมีขนสีขาวขึ้นปกคลุมบางๆ ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ ใบออกเรียงตรงข้ามกัน ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปรี ปลายใบแหลมมีติ่ง โคนใบรีกลม ส่วนขอบใบหยักแบบขนครุยมีขนสีขาวสั้นๆ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 0.75-0.95 เซนติเมตร และยาวประมาณ 1.9-2.78 เซนติเมตร แผ่นใบเป็นสีเขียวเข้ม ผิวใบค่อนข้างนุ่ม หน้าใบมีขนสีขาวสั้นๆ ยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตรขึ้นปกคลุม กลางหลังใบมีขนสีขาวยาวประมาณ 1 มิลลิเมตรขึ้นปกคลุมอย่างหนาแน่น เส้นกลางใบด้านหน้าเป็นร่องจากโคนใบถึงปลายใบเห็นชัดเจน เส้นใบมองเห็นได้ไม่ชัดเจน ก้านใบย่อยยาวประมาณ 0.67-0.83 เซนติเมตร ดอกออกเป็นช่อแบบช่อกระจะ ออกที่ตาข้างจำนวนมาก ช่อดอกยาวประมาณ 3.75-10.49 เซนติเมตร เป็นดอกเดี่ยวรูปดอกถั่ว สีชมพู มีก้านดอกสั้นประมาณ 1 มิลลิเมตร ช่อหนึ่งมีดอกประมาณ 14-36 ดอก ออกดอกในช่วงประมาณพฤษภาคม ผลออกเป็นฝักรวมกันเป็นช่อ ฝักมีลักษณะเป็นรูปกลมโค้งงอคล้ายรูปเคียว มีรอยคอดระหว่างข้อตื้นๆ ปลายยอดฝักชี้ลง ช่อหนึ่งมีประมาณ 12-34 ฝัก ฝักมีขนาดกว้าประมาณ 0.19-0.29 เซนติเมตร และยาวประมาณ 0.18-1.52 เซนติเมตร เมื่อฝักแก่จะแตกออกเป็น 2 ซีก ภายในฝักมีเมล็ดประมาณ 3-4 เมล็ด เมล็ดเป็นรูปทรงกระบอกปลายตัด มีขนาดกว้างประมาณ 1-1.5 มิลลิเมตร และยาวประมาณ 2-2.5 มิลลิเมตร เมล็ดเป็นสีน้ำตาล
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ใบ, เปลือกต้น และ น้ำมันจากเมล็ด
สรรพคุณทางยา :
- ใบ ยาดับพิษ แก้ไข้หวัดตัวร้อน แก้อาการปวดศีรษะ
- เปลือกต้น ยาแก้โลหิต ยาฆ่าพยาธิ ยาแก้พิษฝี แก้พิษงู
- น้ำมันจากเมล็ด ยาทาแก้หิด
วิธีการใช้ :
- ยาดับพิษ แก้ไข้หวัดตัวร้อน แก้อาการปวดศีรษะ นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ยาแก้โลหิต ยาฆ่าพยาธิ นำเปลือกต้นมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ยาแก้พิษฝี แก้พิษงู นำเปลือกต้นมาฝนกับน้ำ ทาแก้พิษฝี แก้พิษงู
- ยาทาแก้หิด นำเมล็ดมาสกัดน้ำมัน แล้วนำน้ำมันเมล็ดมาทาแก้หิด
ถิ่นกำเนิด :
ครามใหญ่เป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
.
