ชื่อสมุนไพร : ชุมเห็ดจีน
ชื่อเรียกอื่นๆ : ชุมเห็ดใหญ่ (ไทย) และ เจี๋ยหมิงจื่อ (จีนกลาง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Senna obtusifolia (L.) H.S.Irwin & Barneby
ชื่อสามัญ : Chinese Senna, American Sicklepod และ Sicklepod
วงศ์ : LEGUMINOSAE
ชุมเห็ดจีนและชุมเห็ดไทยนั้นจะมีลักษณะของต้นที่คล้ายคลึงกัน แต่การจะดูว่าเป็นชุมเห็ดชนิดใดนั้นต้องดูที่เมล็ด ซึ่งของจีนเมล็ดจะเป็นเหลี่ยมและยาวมากกว่าของไทย ส่วนในเรื่องของสรรพคุณทางยานั้นก็ใกล้เคียงกัน สามารถนำมาใช้แทนกันได้ แต่ฤทธิ์ในการขับถ่าย ชุมเห็ดจีนจะมีฤทธิ์แรงกว่าชุมเห็ดไทย จึงควรระวังในเรื่องของปริมาณการใช้ให้มาก คนในประเทศซูดานมักจะนำใบของชุมเห็ดจีนมาหมักเพื่อทำเป็นอาหารที่มีโปรตีนสูงที่เรียกว่า “Kawal” ใช้รับประทานแทนเนื้อสัตว์ เมล็ดนำมาคั่วแล้วต้มในน้ำดื่มแทนชา หรือบางแห่งจะนำเมล็ดมาคั่วแล้วบดใช้แทนเมล็ดกาแฟ ส่วนยาพื้นบ้านของเกาหลีจะนำมาทำชาที่เรียกว่า gyeolmyeongja โดยสารสกัดจากเมล็ดด้วยแอลกอฮอล์ สามารถยับยั้งเชื้อ Staphelo coccus, Steptro coccus, เชื้อคอตีบ, เชื้อไทฟอยด์ และเชื้อราบริเวณผิวหนังได้ นอกจากนี้สารสกัดจากเมล็ดชุมเห็ดจีนมีฤทธิ์ลดความดันโลหิตของสุนัข แมว และกระต่าย อีกทั้งยังมีฤทธิ์กระตุ้นมดลูกให้บีบตัวแรงขึ้น และมีฤทธิ์เป็นยาขับถ่ายในสัตว์ทดลองได้
ลักษณะสมุนไพร :
ชุมเห็ดจีนเป็นพรรณไม้พุ่ม อายุประมาณ 1 ปี มีความสูงได้ประมาณ 2 เมตร ทั้งต้นมีขนขึ้นปกคลุม กิ่งก้านแข็ง ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ตรงกลางใบย่อยที่ติดเชื่อมเรียงคู่กันนั้นจะมีตุ่มตาร่องน้ำหนึ่งคู่แบบแหลมๆ มีใบย่อยประมาณ 2-4 คู่ ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปไข่กลับ ขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 0.8-3 เซนติเมตร และยาวประมาณ 1.5-6.5 เซนติเมตร ใบอ่อนมีขนขึ้นปกคลุม ออกดอกเป็นช่อบริเวณซอกใบ ดอกเป็นสีเหลืองสด มีกลีบดอก 5 กลีบ ลักษณะของกลีบดอกเป็นรูปไข่กลับ ยาวได้ประมาณ 1.2 เซนติเมตร ดอกมีเกสรเพศผู้ 1 อัน ก้านดอกยาวประมาณ 1-2.3 เซนติเมตร ผลมีลักษณะเป็นฝักยาวและเป็นเหลี่ยม มีขนาดยาวประมาณ 15-24 เซนติเมตร ก้านฝักยาวประมาณ 2-4 เซนติเมตร ภายในฝักพบเมล็ดจำนวนมาก เมล็ดมีลักษณะเป็นเหลี่ยม ขนาดประมาณ 3-4 มิลลิเมตร ด้านข้างของเมล็ดมีร่อง ผิวเมล็ดเรียบเป็นมัน มีสีน้ำตาลอมเขียว
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : เมล็ด, ราก และ ใบ
สรรพคุณทางยา :
- เมล็ด ยาเย็นเล็กน้อย ออกฤทธิ์ต่อตับและไต ใช้เป็นยาลดความดันโลหิต แก้อาการปวดศีรษะ หรือปวดศีรษะเนื่องมาจากความดันโลหิตสูง ยาแก้ตาอักเสบ ตาแดงเป็นต้อ ให้ตาสว่าง บำรุงสายตา แก้อาการท้องผูก ยาระบาย ยาแก้พุงโล แก้ตับอักเสบ โรคตับแข็ง รักษาฝีหนองทั้งหลายทั้งภายในและภายนอก
- ราก บำรุงสายตา ยาระบาย
- ใบ บำรุงสายตา ยาระบาย
วิธีการใช้ :
- ยาเย็นเล็กน้อย ออกฤทธิ์ต่อตับและไต ใช้เป็นยาลดความดันโลหิต นำเมล็ดที่คั่วแล้วนำมาบดให้เป็นผง ใช้ครั้งละ 3 กรัม นำมาชงกับน้ำรับประทานวันละ 3 ครั้ง ส่วนอีกวิธีให้ใช้เมล็ดคั่ว 15 กรัม นำมาตำให้พอกแหลก และใช้แห่งโกวเช่าอีก 10 กรัม นำมารวมกันต้มกับน้ำรับประทาน
- แก้อาการปวดศีรษะ หรือปวดศีรษะเนื่องมาจากความดันโลหิตสูง นำเมล็ดที่คั่วแล้วมาบดให้เป็นผง ใช้ครั้งละ 3 กรัม นำมาชงกับน้ำรับประทานวันละ 3 ครั้ง
- ยาแก้ตาอักเสบ ตาแดงเป็นต้อ ให้ตาสว่าง บำรุงสายตา แก้อาการท้องผูก ยาระบาย ยาแก้พุงโล แก้ตับอักเสบ โรคตับแข็ง รักษาฝีหนองทั้งหลายทั้งภายในและภายนอก นำเมล็ดมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- บำรุงสายตา ยาระบาย นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- บำรุงสายตา ยาระบาย นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
ชุมเห็ดจีนเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในภาคใต้และภาคตะวันออกของสหรัฐอเมริกา เม็กซิโก และในอเมริกาเขตร้อน
.
