ชื่อสมุนไพร : ทองบ้าน
ชื่อเรียกอื่นๆ : ทองหลางลาย, ทองหลางด่าง, ทองหลางใบมนด่าง, ทองหลางดอกแดง, ทองเผือก (ไทย), ชื่อถง และ ไห่ถงผี (จีนกลาง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Erythrina orientalis L. Merr. (var. E.variegata L.)
ชื่อสามัญ : –
วงศ์ : LEGUMINOSAE
ทองบ้านเป็นพรรณไม้ที่มีขยายพันธุ์ด้วยวิธีการปักชำกิ่ง เป็นพรรณไม้ที่ปลูกขึ้นง่าย เจริญเติบโตได้ดีในดินทุกชนิด มักจะออกดอกในช่วงประมาณเดือนมกราคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ ใบและรากทองบ้านมีที่มีฤทธิ์กดระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้นอนหลับ เกิดอาการมึนเมาและชาได้ เปลือกต้นมีสรรพคุณเป็นยาแก้อาการฟกช้ำ แก้ปวดเมื่อย แก้เหน็บชาเนื่องจากลมชื้น เมล็ดทองบ้านมีสารทำให้เกิดอัมพาตของกล้ามเนื้อลายและระบบหายใจได้ดี น้ำต้มจากเปลือกต้นทองบ้านมีฤทธิ์กระตุ้นไขสันหลัง เพิ่มแรงดันเลือด ข้อห้ามใช้สมุนไพรชนิดนี้คือ ผู้ที่เลือดน้อย โลหิตจาง ห้ามรับประทานสมุนไพรชนิดนี้
ลักษณะสมุนไพร :
ทองบ้านเป็นไม้ยืนต้นผลัดใบขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ มีความสูงได้ประมาณ 18-20 เมตร ตามลำต้นและกิ่งก้านมีหนามแหลมโค้งและคม ปลายหนามเป็นสีม่วงคล้ำ เปลือกลำต้นบางเป็นสีเทา สีเทาอมน้ำตาล หรือเป็นสีเหลืองอ่อนๆ เนื้อไม้เปราะ ใบเป็นใบประกอบเรียงสลับ มีใบย่อย 3 ใบ ลักษณะของใบเป็นรูปสามเหลี่ยมมน ปลายใบแหลมยาวคล้ายใบโพธิ์ ส่วนขอบใบเรียบ ใบยอดที่อยู่ปลายสุดจะมีขนาดใหญ่กว่าใบคู่ล่าง หน้าใบเป็นสีเขียวเข้ม ส่วนหลังใบมีสีเขียวอ่อนมีแถบสีเหลืองตามแนวเส้นใบ เส้นใบมี 3 เส้น มีขนปกคลุมเล็กน้อย ก้านใบสั้น ดอกเป็นช่อติดกันเป็นกลุ่มๆ บริเวณข้อต้น โคนก้านใบ หรือที่ยอดต้น มีขนปกคลุมเล็กน้อย ดอกเป็นสีแดงสด ดอกมีลักษณะคล้ายดอกถั่ว กลีบดอกยาวประมาณ 2-3 เซนติเมตร ผลมีลักษณะเป็นฝักแบน ออกเป็นพวงๆ โคนฝักเล็กลีบ ส่วนที่ค่อนไปทางปลายฝักจะบวม เห็นเป็นสันของเมล็ดได้ชัดมาก เมื่อฝักแก่เต็มที่ปลายฝักจะแตกอ้าออก ภายในมีเมล็ดประมาณ 1-8 เมล็ด มีขนาดประมาณ 1.5 เซนติเมตร รูปกลม และเป็นสีแดงเข้ม
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : เปลือกต้น, เปลือกราก, ใบ และ เมล็ด
สรรพคุณทางยา :
- เปลือกต้น ขับลมชื้น ทะลวงเส้นลมปราณ แก้ไข้ แก้ปวดฟัน แก้บิด ขับพยาธิ แก้โรคตับ แก้กลากเกลื้อนผดผื่นคัน โรคผิวหนัง ช่วยแก้อาการฟกช้ำ
- เปลือกราก ช่วยทำให้ความดันโลหิตในเส้นเลือดแดงเพิ่มขึ้น รักษาอาการไอเกร็ง กระตุ้นหัวใจ กระตุ้นไขสันหลัง
- ใบ กระตุ้นให้อยากอาหาร ยานอนหลับ แก้ไข้ ขับเสมหะ ช่วยแก้อาเจียน แก้ปวดฟันได้เช่นกัน แก้โรคบิด ปวดท้อง ขับพยาธิ ขับระดูของสตรี รักษาผิวหนังเป็นน้ำเหลือง
- เมล็ด รักษามะเร็ง ขับระดูของสตรี แก้พิษงู และรักษาฝี
วิธีการใช้ :
- ขับลมชื้น ทะลวงเส้นลมปราณ แก้ไข้ แก้ปวดฟัน แก้บิด ขับพยาธิ แก้โรคตับ แก้กลากเกลื้อนผดผื่นคัน โรคผิวหนัง ช่วยแก้อาการฟกช้ำ นำเปลือกต้นมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ช่วยทำให้ความดันโลหิตในเส้นเลือดแดงเพิ่มขึ้น รักษาอาการไอเกร็ง กระตุ้นหัวใจ กระตุ้นไขสันหลัง นำเปลือกรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- กระตุ้นให้อยากอาหาร ยานอนหลับ แก้ไข้ ขับเสมหะ ช่วยแก้อาเจียน แก้ปวดฟันได้เช่นกัน แก้โรคบิด ปวดท้อง ขับพยาธิ ขับระดูของสตรี รักษาผิวหนังเป็นน้ำเหลือง นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- รักษามะเร็ง ขับระดูของสตรี แก้พิษงู และรักษาฝี นำเมล็ดมาบดแล้วต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
ทองบ้านเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย
.
