ชื่อสมุนไพร : หอมแดง
ชื่อเรียกอื่นๆ : หอมแกง (ภาคกลาง ภาคใต้), หอมไทย, หอมเล็ก, หอมหัว (ภาคกลาง), หอมหัวขาว, หอมบัว, หอมปั่ว (พายัพ), ผักบั่ว (อีสาน) และ ปราง (ภาคใต้)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Allium ascalonicum Linn.
ชื่อสามัญ : Shallot
วงศ์ : AMARYLLIDACEAE
หอมแดงเป็นพืชจำพวกผักเพื่อเก็บหัว ถือว่าพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยไทยส่งออกหอมแดงไปยังมาเลเซียเป็นจำนวนมาก ส่วนใหญ่ซื้อขายเป็นหัวๆตามน้ำหนัก นิยมปลูกทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือโดยหอมแดงจากศรีสะเกษจะมีชื่อเสียงว่าคุณภาพดี ลักษณะเด่นๆจะมีรสและกลิ่นคาอนข้างฉุน แต่มีสรรพคุณเป็นยารักษาโรคชั้นดี เนื่องจากมีฤทธิ์เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ดังนั้นการบริโภคหอมแดงเป็นประจำจึงช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลและช่วยให้การไหลเวียนของเลือดได้ดีขึ้น ลดไขมันในเส้นเลือดที่เป็นสาเหตุของโรคความดันโลหิตสูงและโรคหัวใจ สามารถป้องกันการติดเชื้อ และช่วยบรรเทาอาการไข้หวัดได้ ทำให้เจริญอาหารและช่วยย่อยอาหาร นอกจากจะช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจแล้ว ยังสามารถลดความเสี่ยงต่อโรคมะเร็งได้ด้วย อีกทั้งในหอมแดงยังมีธาตุฟอตฟอรัสปริมาณสูงจึงช่วยให้มีความจำที่ดี นอกจากนี้หอมยังใช้บำรุงรักษาหน้าได้ด้วยวิธีง่ายๆ คือ ทุบหรือฝานหอมแดงให้เป็นแว่นบางๆทาบริเวณที่เป็นสิวฝ้าหรือจุดด่างดำ เพียงใช้เวลาแค่สัปดาห์เท่านั้นก็จะสามารถเห็นผลที่เกิดขึ้นได้
ลักษณะสมุนไพร :
หอมแดงเป็นไม้ล้มลุกหรือไม้หัวอายุสั้นเพียงสองปี มีสูงประมาณ 20-30 เซนติเมตร มีหัวบริเวณใต้ดินซึ่งเกิดจากใบที่เป็นเกร็ดเรียงซ้อนกันเป็นรูปทรงกลมหรือรูปไข่มีความกว้าง 1-3.5 เซนติเมตร และความยาว 1.5-4 เซนติเมตร กาบใบอวบน้ำ มักแตกหัวย่อยทำให้เป็นกลุ่มรูปทรงกลมแบน แผ่นใบรูปทรงกระบอกมีความกลวงและมีสีเขียวเข้มหรือเขียวอ่อน ใบตั้งหรือเอนเล็กน้อย มีหลายหัวเกาะกลุ่มด้วยกัน เปลือกหุ้มมีสีม่วงหรือสีน้ำตาล ใบเป็นใบเดี่ยวที่เกิดจากรากเรียงช้อนกัน รูปแถบ มีความกว้าง 3-10 มิลลิเมตร และมีความยาว 10-35 เซนติเมตร ดอกช่อซี่ร่มรูปทรงกลมเกิดจากหัวใต้ดิน ดอกสมบูรณ์เพศ ดอกรูประฆังหรือคนโท รูปทรงกลม กลีบรวมมีจำนวน 6 กลีบ เรียงเป็น 2 วง สีเขียวถึงสีขาว ผลแห้งแตกกลางพู รูปทรงกลมได้ เป็น 3 พู เมล็ดแบนสีดำ เป็นรอยย่น
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ใบ, และ เมล็ด
สรรพคุณทางยา :
- หัว ขับลมในลำไส้ แก้หวัด คัดจมูก แก้ไข้ แก้โรคตาขับเสมหะ แก้โรคในปาก บำรุงเส้นผม แก้ลม เจริญไฟธาตุ แก้กำเดา แก้อาการเมาค้างจากเหล้า แก้สะอึกแก้ท้องเสียเป็นยาถ่าย ลดความเสี่ยงของโรคมะเร็ง ทำให้อาเจียน ขับปัสาวะ บำรุงโลหิต
- ใบ แก้ท้องผูกแก้ลม เจริญอาหาร แก้กำเดา แก้หวัด แก้ฟกช้ำ
- เมล็ด แก้กินเนื้อสัตว์เป็นพิษ แก้อาเจียนเป็นเลือดร่างกายซุบผอม
วิธีการใช้ :
- ขับลมในลำไส้ แก้หวัด คัดจมูก แก้ไข้ แก้โรคตาขับเสมหะ แก้โรคในปาก บำรุงเส้นผม แก้ลม เจริญไฟธาตุ แก้กำเดา แก้อาการเมาค้างจากเหล้า แก้สะอึกแก้ท้องเสียเป็นยาถ่าย ลดความเสี่ยงของโรคมะเร็ง ทำให้อาเจียน ขับปัสาวะ บำรุงโลหิต นำหัวนำมาประกอบอาหารทั้งอาหารคาวและอาหารหวาน หรือ รับประทานสดๆ
- แก้ท้องผูกแก้ลม เจริญอาหาร แก้กำเดา แก้หวัด แก้ฟกช้ำ นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน หรือนำมาตำแล้วใช้พอกแก้กำเดาหรือฟกช้ำ
- แก้กินเนื้อสัตว์เป็นพิษ แก้อาเจียนเป็นเลือดร่างกายซุบผอม นำเมล็ดแห้งจำนวน 5-10 กรัมต้มน้ำดื่มรับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
หอมแดงเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบเอเชียกลางและเอเชียตะวันตกเฉียงใต้
.
