โคคลาน
ชื่อสมุนไพร : โคคลาน
ชื่อเรียกอื่นๆ : แม่น้ำนอง (เชียงใหม่), ว่านนางล้อม (แพร่), จุ๊มร่วมพนม (จันทบุรี), เถาพนม, อมพนม (ชลบุรี), เถาวัลย์ทอง, เถาวัลย์ทองชักโครง (ประจวบคีรีขันธ์), ลุ่มปรี (ตรัง), ขมิ้นเครือ (ภาคเหนือ), เถาขะโนม, ลุมปรี (ภาคตะวันออกเฉียงใต้), หวายดิน และ วาร์ลำลงพนม (เขมร-ปราจีนบุรี)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Mallotus repandus (Willd.) Muell. Arg.
ชื่อสามัญ : Cocculus, Cocculus Indicus และ Fishberry Indian Berry
วงศ์ : MENISPERMACEAE
โคคลานจัดเป็นพืชไม้เถาที่มีถิ่นกำเนิดในแถบป่าของจังหวัดปราจีนบุรี สามารถพบได้ตามป่าที่มีความสูงกว่าระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 100 -1,000 เมตรตามพื้นที่โล่ง ป่าพรุ ป่าโปร่ง และชายป่าดิบชื้นของทุกภาคในไทย โคคลานสามารถขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เมล็ดและการตอนกิ่ง พืชชนิดนี้มีสรรพคุณทางยาในการรักษาโรคมะเร็งซึ่งเถาโคคลานถูกเข้าตำรับยารักษาโรคมะเร็งขนานหนึ่ง อีกทั้งสารสกัดจากรากและลำต้นยังมีฤทธิ์ช่วยลดการอักเสบและช่วยป้องกันการเกิดโรคมะเร็งด้วยการไปจับอนุมูลอิสระที่เป็นสาเหตุของโรคมะเร็ง นอกจากนี้ยังมีการศึกษาสารสกัดจากส่วนของเปลือกต้นโดยเปรียบกับยาต้านมะเร็งAntimitotic ซึ่งพบว่าสารสกัดโคคลานไม่มีพิษต่อเซลล์และสามารถช่วยยับยั้งการเคลื่อนที่ของเซลล์มะเร็งท่อน้ำดี ผลการทดลองนี้จึงสนับสนุนฤทธิ์ของสารสกัดโคคลานในการต้านมะเร็งด้วยการยับยั้งกระบวนการเกิดเลือดใหม่ (Angiogenesis) และ Tumor Cell Migration แสดงให้เห็นว่าโคคลานออกฤทธิ์ต้านการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งได้เป็นอย่างดี
ลักษณะสมุนไพร :
โคคลานเป็นพืชพรรณไม้เถาโดยเถามีลักษณะกลมและมีขนาดใหญ่เท่าขาของคนหรือมีขนาดใหญ่เท่ากับต้นหมาก ลำต้นเป็นเนื้อไม้แข็ง ส่วนเถานั้นจะยาวและเลื้อยพันขึ้นไปตามต้นไม้หรือเลื้อยไปตามพื้นดิน ส่วนเถาอ่อนหรือกิ่งของเถาอ่อนจะมีหนาม เปลือกเถาเรียบเป็นสีดำแดงคร่ำและจะแตกเป็นร่องระแหง ใบเป็นรูปสามเหลี่ยมหน้าจั่วหรือรูปหัวใจ โคนใบโค้งมนตัดหรือเว้าเล็กน้อย ส่วนปลายใบเรียวแหลม ขอบใบเป็นหยักตื้นหรือเรียบ ส่วนแผ่นใบเรียบเป็นสีเขียวเข้ม ใบมีขนาดยาวประมาณ 7-10 เซนติเมตร ส่วนก้านใบมีความยาวประมาณ 2.4-7 เซนติเมตร ดอกออกเป็นช่อตามบริเวณซอกใบ ดอกย่อยมีขนาดเล็กและมีจำนวนมาก ผลมีลักษณะเป็นรูปทรงกลมขนาดเล็ก ผลเมื่อแก่เต็มที่จะเป็นสีแดง เมล็ดโคคลานมีลักษณะคล้ายรูปพระจันทร์เสี้ยว และเมล็ดจะมีรสขมมาก
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, เถา, เปลือกเถา, ผล และ เมล็ด
สรรพคุณทางยา :
- ราก บำรุงโลหิตแก้อาการปวดเมื่อย ปวดหลัง ปวดเอว แก้เส้นตึง
- เถา แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย ครั่นตัว เส้นตึง แก้ปวดหลังปวดเอว แก้กระษัย ขับปัสสาวะ แก้ไตพิการ บำรุงโลหิต แก้พิษภายใน แก้โรคมะเร็ง
- เปลือกเถา ลดการอักเสบ และป้องกันการเกิดพิษต่อตับ ต้านการเกิดแผลที่กระเพาะอาหาร ต้านอนุมูลอิสระ
- ผล บำบัดโรคผิวหนัง อาการคันที่เกิดขึ้นตามคอและหนังศีรษะ
- เมล็ด ยาเบื่อปลา
วิธีการใช้ :
- บำรุงโลหิตแก้อาการปวดเมื่อย ปวดหลัง ปวดเอว แก้เส้นตึง นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย ครั่นตัว เส้นตึง แก้ปวดหลังปวดเอว แก้กระษัย ขับปัสสาวะ แก้ไตพิการ บำรุงโลหิต แก้พิษภายใน แก้โรคมะเร็ง นำเถามาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ลดการอักเสบ และป้องกันการเกิดพิษต่อตับ ต้านการเกิดแผลที่กระเพาะอาหาร ต้านอนุมูลอิสระ นำเปลือกเถามาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- บำบัดโรคผิวหนัง อาการคันที่เกิดขึ้นตามคอและหนังศีรษะ นำผลมาตำแล้วทาบริเวณศรีษะ หรือ ผิวหนัง
- ยาเบื่อปลา นำเมล็ดที่มีรสขมทำเป็นยาเบื่อปลา
ถิ่นกำเนิด :
โคคลานเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศอเมริกาเขตร้อน
.
