ชื่อสมุนไพร : แพงพวยฝรั่ง
ชื่อเรียกอื่นๆ : นมอิน (สุราษฎร์ธานี), ผักปอดบก (ภาคเหนือ), ตับขี้หมู (เกาะสมุย, เกาะพงัน), พังพวยบก (ไทยภาคกลาง) และ แพงพวยบก
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Catharanthus roseus (L.) G. Don
ชื่อสามัญ : Madagascar Periwinkle, Vinca, Old Maid, Cayenne Jasmine และ Rose Periwinkle
วงศ์ : APOCYNACEAE
แพงพวยฝรั่งเป็นพืชที่ไม่ผลัดใบถือว่าเป็นพืชที่ปลูกและดูแลรักษาง่ายปราศจากการรบกวนจากแมลงศัตรูพืชและชอบอยู่ในที่ที่มีแดดจัด นิยมปลูกทั่วไปตามรั้วบ้านเพื่อเป็นไม้ประดับ นอกจากนี้ยังมีคุณสมบัติเป็นสมุนไพรที่มีความโดดเด่นในการนำมาทำเป็นยารักษาโรคโดยเฉพาะส่วนของลำต้นและราก มีข้อมูลสนับสนุนทางวิทยาศาสตร์ระบุไว้ว่าลำต้นและรากสามารถสร้างสารที่เรียกว่า อัลคาลอยด์ ได้มากกว่า 55 ชนิด โดยมีเพียงแค่ 2 ชนิดเท่านั้นที่ใช้รักษาโรคมะเร็งได้ผลก็คือ วินบลาสทีน ( Vinblastine) และวินคริสทีน (Vincristine) โดยสารทั้งสองชนิดนี้สามารถรักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวและมะเร็งในต่อมน้ำเหลืองได้ นอกเหนือจากสามารถรักษาโรคมะเร็งได้แล้ว รากยังสามารถแก้โรคบิด ขับพยาธิ ห้ามเลือด อีกทั้งใบก็สามารถบำรุงหัวใจและช่วยย่อยอาหาร และลำต้นก็สามารถรักษาโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิต และแก้อาการตัวเหลืองอันเกิดพิษของสุราได้อีกด้วย ซึ่งการค้นพบสารต้านมะเร็งจากต้นแพงพวยฝรั่งถือเป็นความสำเร็จในการค้นคว้าวิจัยสมุนไพรที่สามารถรักษาโรคมะเร็งได้อย่างมีประสิทธิภาพทีเดียว
ลักษณะสมุนไพร :
แพงพวยฝรั่งเป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็กที่ไม่สูงมาก สูงเพียง 0.5 -0.9 เมตร ลำต้นตั้งตรงหรือทอดเลื้อย โคนต้นค่อนข้างแข็ง ใบเป็นใบเดี่ยวรูปไข่กลับหรือรูปช้อนแกมรูปขอบขนานออกตรงข้ามกันมีความกว้าง 2-3 เซนติเมตรและความยาว 5-7 เซนติเมตร ปลายมนหรือเว้าเข้าเล็กน้อย โคนใบมนสีเขียวเข้มเป็นมัน ก้านและเส้นกลางใบมีสีขาว ขอบใบเรียบ ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมันและผิวใบด้านล่างสีอ่อนกว่า
ดอกมีหลายสีทั้งสีขาว สีชมพูเข้ม และสีชมพูอ่อน ออกดอกตามซอกใบเป็นช่อแบบช่อกระจุก ช่อละ1-3 ดอก กลีบดอกรูปไข่กลับเป็นหลอดยาว 2.5-3 เซนติเมตร ปลายแยกเป็น 5 กลีบ ปลายกลีบมีติ่งแหลม ดอกบานเต็มที่กว้าง 3-4 เซนติเมตร เกสรตัวผู้ 5 อัน ฝักออกติดกันเป็นคู่ ผลแห้งแตกแนวเดียว ทรงกระบอก ขนาดประมาณ 3.75 เซนติเมตร จำนวนหลายเมล็ด
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ใบ และ ทั้งต้นสดหรือแห้ง
สรรพคุณทางยา :
- ราก รักษามะเร็งในเม็ดเลือด แก้บิด ขับพยาธิ
- ใบ รักษามะเร็งต่างๆ แก้มะเร็งในเม็ดเลือดของเด็ก บำรุงหัวใจ ช่วยย่อยอาหาร
- ทั้งต้น รักษามะเร็ง ต่อต้านมะเร็ง รักษาเนื้องอกในต่อมน้ำเหลือง มะเร็งของเซลล์เม็ดเลือดขาว หรือเม็ดเลือดขาวในต่อมน้ำเหลืองมากเกินควร แก้เบาหวาน ลดความดันแก้บวม ถอนพิษ แก้ไอแห้งๆ แก้อาการตัวเหลืองที่เกิดจากพิษสุรา หัด ผื่นคันและแผลอักเสบอื่นๆช่วยแก้โรคหนองใน ปัสสาวะเป็นหนอง ช่วยแก้ร้อน ทำให้เลือดเย็น แก้หวัด ตัวร้อน แก้อาการไอแห้ง อันเกิดจากความร้อน
วิธีการใช้ :
- รักษามะเร็งในเม็ดเลือด แก้บิด ขับพยาธิ นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- รักษามะเร็งต่างๆ แก้มะเร็งในเม็ดเลือดของเด็ก บำรุงหัวใจ ช่วยย่อยอาหาร นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- รักษามะเร็ง ต่อต้านมะเร็ง รักษาเนื้องอกในต่อมน้ำเหลือง มะเร็งของเซลล์เม็ดเลือดขาว หรือเม็ดเลือดขาวในต่อมน้ำเหลืองมากเกินควร แก้เบาหวาน ลดความดัน แก้บวม ถอนพิษ แก้อาการตัวเหลืองที่เกิดจากพิษสุรา หัด ผื่นคันและแผลอักเสบอื่นๆ นำทั้งต้น 6-15 กรัมมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- แก้ร้อน ทำให้เลือดเย็น แก้หวัด ตัวร้อน แก้อาการไอแห้ง อันเกิดจากความร้อน นำต้นแห้ง 15-30 กรัมมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- แก้โรคหนองใน ปัสสาวะเป็นหนอง นำต้นสด 30 กรัมผสมกับน้ำตาลกรวด 15 กรัม ต้มดื่มหลังอาหารวันละ 2 ครั้ง
ถิ่นกำเนิด :
แพงพวยฝรั่งเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบอเมริกากลาง หมู่เกาะมาดากาสการ์
.
