ชื่อสมุนไพร : แปะก๊วย
ชื่อเรียกอื่นๆ : แพนด้าแห่งอาณาจักรพืช, ต้นไม้อิสรภาพ, หยาเจียว (จีน) และ อิโจว (ญี่ปุ่น)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ginkgo biloba L.
ชื่อสามัญ : Ginkgo และ Maidenhair Tree
วงศ์ : GINKGOACEAE
แปะก๊วยเป็นที่รู้จักกันดีในหมู่คนจีนโดยนิยมนำเมล็ดของแปะก๊วยมาต้มกับพุทราจีนเป็นของหวานหรือใช้เป็นอาหาร ในขณะที่ใบของแปะก๊วยใช้เป็นยาสมุนไพร บำบัดโรค ต่างๆและจัดเป็นยาอายุวัฒนะของชาวจีนมาเป็นเวลานาน ปัจจุบันประเทศทางยุโรปมีการใช้สารสกัดจากใบแปะก๊วยมารักษาโรคเกี่ยวกับสมอง และระบบเลือดกันอย่างแพร่หลาย โดยเฉพาะโรคอันเนื่องมาจากความชราวิงเวียน ศีรษะซึ่งมีสาเหตุมาจากเลือดไปเลี้ยงสมองน้อยลง นอกจากนี้ยังมีคุณสมบัติในการกระตุ้นการทำงานของหนังศีรษะ ทำให้รากผมแข็งแรง ป้องกันการหลุดร่วงของเส้นผม ก่อนอายุ พร้อมเพิ่มความยืดหยุ่น และบำรุงผมให้นุ่มสลวยเป็นเงางามตามธรรมชาติ ใช้ได้กับทุกสภาพเส้นผม
ลักษณะสมุนไพร :
แปะก๊วยเป็นไม้ผลัดใบยืนต้น สูง 10-25 เมตร ทุกส่วนไม่มีขน แตกกิ่งก้านสาขา เปลือกสีเทา ต้นแก่เปลือกสีนํ้าตาลอมเหลือง ใบออกมาจากปลายกิ่งสั้น กิ่งละ 3-5 ใบ มีรูปร่างคล้ายพัดจีน กว้าง 5-8 ซม. ยาวประมาณ 8 ซม. ปลายใบเว้าตรงกลาง มีรอยเว้าตื้น ๆ หรือเป็นคลื่น โคนใบแหลม ขอบใบเรียบ เส้นใบเรียงถี่ ๆ เป็นรูปพัด ใบอ่อนสีเขียวอ่อน ใบแก่สีเขียวเข้ม ก่อนผลัดใบ จะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง ก้านใบเรียวยาว ดอกเป็นดอกแยกเพศอยู่ต่างต้นกันออกที่ปลายกิ่งสั้น บริเวณเดียวกับที่เกิดใบ ดอกเพศผู้ แต่ละกิ่งจะออกประมาณ 4-6 ช่อ ลักษณะช่อเป็นแทงห้อยลง มีเกสรเพศผู้จำนวนมาก อับเรณูติดที่ปลายก้านเกสร มี 2 ลอน ดอกเพศเมีย ออกกิ่งละ 2-3 ดอก ดอกมีก้านยาว ที่ปลายก้านมีไข่ 2 เมล็ด เป็นผลชนิดมีเนื้อนุ่ม แต่เมล็ดแข็ง เมื่อสุกสีเหลือง ผิวมีนวล กลิ่นค่อนข้างเหม็น เมล็ดเป็นรูปวงรี หรือ รูปไข่ เปลือกแข็ง สี ออกเหลืองนวล เนื้อภายในเมล็ดเมื่อทำให้สุกใช้เป็นอาหารได้ทั้งคาว และหวาน เรียกว่า “แปะก๊วย”
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ใบ และ ผล
สรรพคุณทางยา :
- ใบ บำรุงสมอง ป้องกันโรคสมองเสื่อม รักษาโรคศูนย์กลางจอประสาทตาเสื่อม ต่อต้านอนุมูลอิสระ ช่วยชะลอความแก่ชรา ป้องกันโรคมะเร็ง ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต เพิ่มสมาธิ และช่วยเพิ่มความจำ ความคิด ส่งเสริมการไหลเวียนของเลือด ยับยั้งการเกาะตัวของเกล็ดเลือด ลดการอุดตันของหลอดเลือด ป้องกันโรคเบาหวาน ช่วยต้านโรคซึมเศร้า ช่วยป้องกันการหดตัวของกล้ามเนื้อหลอดลม บรรเทาอาการของโรคหอบหืด ช่วยลดอาการตะคริวหรือการเจ็บกล้ามเนื้อบริเวณต่างๆ บรรเทาอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ช่วยป้องกันอาการผิดปกติของการหายใจ ช่วยป้องกันการเกิดแผลเรื้อรังในผู้ป่วยใบหวาน ช่วยให้เลือดลมหมุนเวียน บำรุงปอด แก้ไอ แก้หอบ ขับเสมหะ แก้อาการหลอดลมอักเสบ ฆ่าเชื้อโรค บำบัดอาการวิงเวียนศรีษะ ช่วยแก้อาการตกขาว หนองใน ช่วยขับของเสีย ระบายปัสสาวะขับชื้น รักษามือเท้าแตก
- ผล ช่วยบำรุงสมอง ช่วยให้เลือดลมหมุนเวียนได้สะดวก ช่วยบำรุงปอด แก้ไอ แก้หอบ ขับเสมหะ ลดปัสสาวะ ฆ่าเชื้อโรค บำบัดอาการวิงเวียนศีรษะ หูอื้อ หลอดลมอักเสบ ตกขาว หนองใน แปะก๊วยสด ช่วยลดเสมหะ แก้พิษ ฆ่าพยาธิ ช่วยขจัดรอยเหี่ยวย่น รักษาอาการหืด
วิธีการใช้ :
- บำรุงสมอง ป้องกันโรคสมองเสื่อม รักษาโรคศูนย์กลางจอประสาทตาเสื่อม ต่อต้านอนุมูลอิสระ ช่วยชะลอความแก่ชรา ป้องกันโรคมะเร็ง ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต เพิ่มสมาธิ และช่วยเพิ่มความจำ ความคิด ส่งเสริมการไหลเวียนของเลือด ยับยั้งการเกาะตัวของเกล็ดเลือด ลดการอุดตันของหลอดเลือด ป้องกันโรคเบาหวาน ช่วยต้านโรคซึมเศร้า ช่วยป้องกันการหดตัวของกล้ามเนื้อหลอดลม บรรเทาอาการของโรคหอบหืด ช่วยลดอาการตะคริวหรือการเจ็บกล้ามเนื้อบริเวณต่างๆ บรรเทาอาการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ ช่วยป้องกันอาการผิดปกติของการหายใจ ช่วยป้องกันการเกิดแผลเรื้อรังในผู้ป่วยใบหวาน ช่วยให้เลือดลมหมุนเวียน บำรุงปอด แก้ไอ แก้หอบ ขับเสมหะ แก้อาการหลอดลมอักเสบ ฆ่าเชื้อโรค บำบัดอาการวิงเวียนศรีษะ ช่วยแก้อาการตกขาว หนองใน ช่วยขับของเสีย ระบายปัสสาวะขับชื้น รักษามือเท้าแตก รากผมแข็งแรง ป้องกันการหลุดร่วงของเส้นผม นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ช่วยบำรุงสมอง ช่วยให้เลือดลมหมุนเวียนได้สะดวก ช่วยบำรุงปอด แก้ไอ แก้หอบ ขับเสมหะ ลดปัสสาวะ ฆ่าเชื้อโรค บำบัดอาการวิงเวียนศีรษะ หูอื้อ หลอดลมอักเสบ ตกขาว หนองใน แปะก๊วยสด ช่วยลดเสมหะ แก้พิษ ฆ่าพยาธิ ช่วยขจัดรอยเหี่ยวย่น รักษาอาการหืด นำเมล็ดมาต้มกับน้ำ รับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
แปะก๊วยเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดจากทางตะวันออกของประเทศจีน
.
