ชื่อสมุนไพร : เสาวรส
ชื่อเรียกอื่นๆ : สุคนธรส (ภาคกลาง) , กะทกรกฝรั่ง, กะทกรกสีดา และกะทกรกยักษ์
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Passiflora edulis
ชื่อสามัญ : Passion fruit, Jamaica honey-suckle และ Yellow granadilla
วงศ์ : PASSIFLORACEAE

เสาวรสเป็นพืชผลไม้ที่มีถิ่นกำเนิดในแถบทวีปอเมริกาใต้ แต่ได้รับความนิยมในการบริโภคทั่วโลกรวมทั้งในประเทศไทยด้วย สำหรับในประเทศไทยมีเสาวรสที่ปลูกทั่วไป 3 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์สีม่วง พันธุ์สีเหลืองหรือเสาวรสสีทอง และพันธุ์สีส้ม เสาวรสเป็นผลไม้เพื่อสุขภาพที่อุดมไปด้วยสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกายมากมายทั้งวิตามินและแร่ธาตุ เช่น วิตามินซี,  วิตามินเอ, เบตา-แคโรทีน,  วิตามินบี2,  วิตามินบี3, ไลโคพีน, กรดโฟลิก, แคลเซียม, ธาตุเหล็ก, แมกนีเซียม, ฟอสฟอรัส, โพแทสเซียม, สังกะสี เป็นต้น รวมไปถึงมีใยอาหารที่มีประโยชน์อย่างยิ่งต่อการขับถ่าย เสาวรสนิยมนำมารับประทานเป็นผลไม้สด เนื่องด้วยรสชาติอันแสนอร่อย อีกทั้งยังนิยมนำมาแปรรูปเป็นน้ำผลไม้ ไวน์ หรือนำเนื้อไปทำขนมได้หลายชนิดทั้งเค้ก ไอศกรีม หรือเยลลี ซึ่งไม่เพียงแต่ความอร่อยที่ได้รับเพียงเท่านั้นแต่การรับประทานเสาวรสยังช่วยบำรุงสุขภาพได้ดี ทั้งการลดไขมันในเส้นเลือด ดับกระหาย ช่วยให้นอนหลับสบาย บำรุงผิวพรรณ และบำรุงสายตาในด้านการเพาะปลูก เสาวรสสามารถออกดอกได้ตลอดปี จึงสามารถปลูกเป็นไม้ประดับได้ เจริญเติบโตได้ง่าย โดยมากมักขึ้นอยู่ตามที่รกร้างหรือบริเวณป่าพื้นราบ ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ตอนกิ่ง และปักชำกิ่ง

ลักษณะสมุนไพร :

เสาวรสมีลักษณะเป็นไม้เถาเลื้อยคล้ายตำลึง เลื้อยคดไปคดมา เถามีลักษณะกลม มีหนามเล็ก ๆ ขึ้นอยู่ห่าง ๆ ใบเป็นใบเดี่ยว ลักษณะใบมนโค้ง ปลายใบแหลมแยกเป็นสามแฉก ขอบใบหยักลึก ผิวเรียบ เส้นใบมีสีแดงเรื่อ ใบออกเรียงตรงกันข้ามกัน ก้านใบมีขนาดเล็ก มีขนอ่อนเป็นฝอยขนาดเล็ก ดอกเป็นดอกเดี่ยว ขนาดใหญ่ ออกห้อยหัวคว่ำลงคล้ายดวงไฟโคม กาบดอกหุ้มมีสีเขียว กลีบดอกชั้นนอกเป็นรูปกระบอก ปลายแฉกด้านหลังมีสีเขียวแก่ ส่วนด้านในมีสีม่วงอ่อนและมีจุดประสีแดง กลีบชั้นในลักษณะคล้ายกับตัวแฉกของกลีบชั้นนอก สีม่วงอ่อนหรือชมพูอ่อนและมีประสีแดงแซม กลีบย่อยกลางแยกเป็นชั้น ๆ แต่ละกลีบลักษณะค่อนข้างกลม สีม่วงแก่ พาดด้วยปลายสีขาวสลับแดง แต่ละดอกมีเกสรอยู่ตรงกลาง ดอกมีกลิ่นหอมแรงจัดมากผลค่อนข้างกลมขนาดเล็กเท่าปลายนิ้วมือ ลักษณะเป็นรูปไข่ เปลือกเรียบ ห่อหุ้มด้วยรก ผลสุกมีสีเหลือง ภายในผลมีเมล็ดอยู่ตรงกลางจำนวนมาก  เสาวรสเป็นพืชที่ออกดอกได้ตลอดปี โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน มักขึ้นอยู่ตามที่รกร้างหรือบริเวณป่าพื้นราบ ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ตอนกิ่ง และปักชำกิ่ง

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ลำต้น, ราก, ใบ, ดอก และ ผล
สรรพคุณทางยา :

1. ลำต้น  ใช้รักษาบาดแผล ช่วยควบคุมธาตุ ถอนพิษเบื่อเมาทุกขนิด
2. ราก แก้ไข้  รักษาผดผื่นคัน และกามโรค
3. ใบ ขับพยาธิ แก้หิด
4. ดอก แก้ไอ และขับเสมหะ
5. ผล ช่วยให้นอนหลับสบายลดไขมันในเส้นเลือด บำรุงสุขภาพเหงือกและฟัน

วิธีการใช้ :

1. แก้หิด นำใบสดมาตำให้ลำเอียด พอกบริเวณผิวหนังที่เป็นหิด
2. ลดไขมันในเส้นเลือด ดับกระหาย ช่วยให้นอนหลับสบาย บำรุงผิวพรรณ บำรุงสายตา ใช้ผลแก่จัด ล้างน้ำให้สะอาด ผ่าครึ่ง คั้นเอาแต่น้ำ เติมเกลือและน้ำตาลเล็กน้อยเพื่อเพิ่มรสชาติให้กลมกล่อม ใช้ดื่มเป็นน้ำผลไม้
3. รักษาผดผื่นคัน แก้ไข้ และกามโรค ต้มรากในน้ำเดือด ดื่มรับประทาน
4. ขับพยาธิ ตำใบให้ละเอียด คั้นเอาน้ำ ดื่มรับประทาน

ถิ่นกำเนิด :
เสาวรสเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปอเมริกาใต้ บริเวณประเทศบราซิล ปารากวัย และอาร์เจนตินา

.