เทียนกิ่ง
ชื่อสมุนไพร : เทียนกิ่ง
ชื่อเรียกอื่นๆ : เทียนแดง, เทียนไม้, เทียนต้น, เทียนข้าวเปลือก, เทียมป้อม, เทียนย้อม (ภาคกลาง), ฮวงกุ่ย และ โจนกะฮวยเฮี๊ยะ (จีน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Lawsonia inermis L.
ชื่อสามัญ : Henna, Alcana, Cypress Shrub, Egyptian Rrivet, Henna Tree, Inai, Kok Khau, Krapin, Madayanti, Mehadi, Mignonotte Tree, Mong Tay, Lali, Reseda และ Sinamomo
วงศ์ : LYTHRACEAE
เทียนกิ่งเป็นพรรณไม้ที่มีดอกสวยงาม สามารถตัดแต่งต้นให้เป็นรูปทรงต่างๆ และนิยมนำเข้ามาปลูกเป็นไม้ประดับตามวัด ปลูกเป็นไม้ประธาน ปลูกเป็นแนวรั้วตามสวนสาธารณะ จัดเป็นสมุนไพรที่นำมาย้อมผมทำให้ได้สีแดงหรือสีแดงปนส้มนอกจากย้อมผมแล้วยังใช้ย้อมเล็บ ฝ่ามือ และฝ่าเท้านางระบำ เนื่องจากสารเคมีที่สำคัญที่อยู่ในใบ คือ สาร Lawsone ซึ่งในวงการเครื่องสำอางจะใช้ผงจากใบเทียนกิ่งแห้ง นำมาใช้ทำเป็นยาย้อมสีผมและบำรุงเส้นผม และยังสามารถช่วยป้องกันเส้นผมจากแสงแดดอีกด้วย นอกจากนี้ยังพบว่าในเทียนกิ่งมีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียและเชื้อราบางชนิด สารสกัดเอทานอล 95 % มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ สารสกัดใบเทียนกิ่งด้วยน้ำมีฤทธิ์ทำให้มดลูกบีบตัวได้
ลักษณะสมุนไพร :
เทียนกิ่งเป็นไม้พุ่มกึ่งรอเลื้อยขนาดกลาง มีความสูงของต้นประมาณ 3-6 เมตร ลำต้นแตกกิ่งก้านสาขามากเป็นพุ่มกว้าง เปลือกลำต้นเรียบเป็นสีน้ำตาลอมสีเทา ผิวขรุขระ ใบมีขนาดเล็กรูปรีหรือรูปรีแกมรูปใบหอก ปลายใบแหลมโค้ง โคนใบแหลมเรียว ขอบใบเรียบ แผ่นใบเป็นสีเขียว เนื้อใบค่อนข้างหนาและแข็งก้านใบสั้น ดอกออกเป็นช่อติดกันเป็นกระจุกยาว โดยจะออกตามยอดกิ่ง กลีบดอกมีขนาดยาวประมาณ 3-5 มิลลิเมตร ที่ฐานดอกที่มีกลีบเลี้ยงดอกเชื่อมติดกันยาวประมาณ 2-2.5 มิลลิเมตร ที่กลางดอกมีเกสรเพศผู้ 8 อันและเกสรเพศเมีย 1 อัน เมื่อดอกบานเต็มที่จะมีขนาดกว้างประมาณ 8-10 มิลลิเมตร ดอกร่วงได้ง่าย ผลเป็นรูปทรงกลม คล้ายกับเมล็ดพริกไทย ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5-7 มิลลิเมตร ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อสุกหรือแก่เต็มที่แล้วจะเป็นสีน้ำตาลและแตกได้ ภายในผลมีเมล็ดสีน้ำตาลเข้มจำนวนมาก อัดกันแน่น ลักษณะของเมล็ดเป็นเหลี่ยม
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ใบ, ดอก และ ผล
สรรพคุณทางยา :
- ราก รักษาโรคลมบ้าหมู รักษาตาเจ็บ ขับปัสสาวะ ขับประจำเดือนของสตรี
- ใบ ลดไข้ แก้อาการเจ็บคอได้ แก้โรคท้องร่วง และแก้ท้องร่วงในเด็ก แก้อาการปวดท้อง แก้บิด กระเพาะอาหารผิดปกติ ขับปัสสาวะ รักษากามโรค แก้น้ำเหลืองเสีย ช่วยห้ามเลือด แก้ห้อเลือด รักษาบาดแผล แผลสด แผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก แผลบวมฟกช้ำ แผลมีหนอง แผลอักเสบบวมเป็นหนอง ถอนพิษปวดแสบปวดร้อน รักษาโรคผิวหนัง ผิวหนังอักเสบ รักษาฝีได้ ฆ่าเชื้อราและเชื้อแบคทีเรีย
- ดอก รักษาดีซ่าน แก้อาการปวดศีรษะ ขับประจำเดือนของสตรี
- ผล ขับประจำเดือนของสตรี
วิธีการใช้ :
- รักษาโรคลมบ้าหมู รักษาตาเจ็บ ขับปัสสาวะ ขับประจำเดือนของสตรี นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ลดไข้ แก้อาการเจ็บคอได้ แก้โรคท้องร่วง และแก้ท้องร่วงในเด็ก แก้อาการปวดท้อง แก้บิด กระเพาะอาหารผิดปกติ ขับปัสสาวะ รักษากามโรค แก้น้ำเหลืองเสีย ช่วยห้ามเลือด แก้ห้อเลือด รักษาบาดแผล แผลสด แผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก แผลบวมฟกช้ำ แผลมีหนอง แผลอักเสบบวมเป็นหนอง ถอนพิษปวดแสบปวดร้อน รักษาโรคผิวหนัง ผิวหนังอักเสบ รักษาฝีได้ ฆ่าเชื้อราและเชื้อแบคทีเรีย นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน หรือนำมาตำแล้วพอกบริเวณที่เป็นแผล
- รักษาดีซ่าน แก้อาการปวดศีรษะ ขับประจำเดือนของสตรี นำดอกมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ขับประจำเดือนของสตรี นำผลมารับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
เทียนกิ่งเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดทางตอนเหนือของแอฟริกา เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และออสเตรเลีย
.
