ชื่อสมุนไพร : อังกาบหนู
ชื่อเรียกอื่นๆ : เขี้ยวแก้ง, เขี้ยวเนื้อ, อังกาบ และ มันไก่
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Barleria prionitis L.
ชื่อสามัญ : –
วงศ์ : ACANTHACEAE
อังกาบหนูจัดเป็นพืชที่มักพบขึ้นหนาแน่นเป็นวัชพืชอยู่ตามเขาหินปูนในที่แห้งแล้งทางภาคใต้และภาคตะวันตกเฉียงใต้ของไทย ประโยชน์ของอังกาบหนู น้ำคั้นจากใบ สามารถใช้ทาแก้ส้นเท้าแตกได้ อังกาบดอกเหลือง โดยทั่วไปแล้วจะนิยมปลูกไว้เป็นไม้ประดับสวน เนื่องจากมีดอกอังกาบมีดอกที่สวยงาม แต่ในปัจจุบันอังกาบดอกเหลืองนั่นหายากมาก สารสกัดจากรากอังกาบหนู มีฤทธิ์ในการคุมกำเนิด โดยมีการทดลองในหนูเพศผู้นานติดต่อกัน 60 วัน พบว่าสามารถคุมกำเนิดได้ 100% เนื่องจากสารสกัดดังกล่าวมีฤทธิ์ในการรบกวนการสร้างสเปิร์ม ลดจำนวนสเปิร์ม และทำให้การเคลื่อนไหวของสเปิร์มลดลง โดยสารสกัดจากอังกาบหนูนั้นส่งผลต่อการสร้างสเปิร์ม ทำให้โครงสร้างและหน้าที่ของสเปิร์มผิดปกติไป
ลักษณะสมุนไพร :
อังกาบหนูจัดเป็นไม้พุ่มเตี้ย มีความสูงประมาณ 1-1.5 เมตร แตกกิ่งก้านจำนวนมาก มีลำต้นเกลี้ยง มีหนามยาวอยู่รอบข้อ หนามมีความประมาณ 1-2 เซนติเมตร ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้ามกัน ลักษณะของใบเป็นรูปรี หรือรูปไข่ หรือรูปขอบขนาน มีความยาวประมาณ 4-12 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบเรียวสอบจรดกับก้านใบ ที่ปลายมีติ่งแหลม ขอบใบมีขนแข็ง แผ่นใบมีขนสั้นนุ่มกระจายอยู่ด้านล่าง ก้านใบมีความยาวได้ประมาณ 2.5 เซนติเมตร ออกดอกเป็นช่อเป็นกระจุกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง (ออกหนาแน่นที่ช่วงปลายกิ่งคล้ายช่อเชิงลดสั้น) มีใบประดับดอกลักษณะเป็นรูปแถบยาวประมาณ 1 เซนติเมตร ใบประดับย่อยเป็นหนามตดทน มีความยาวประมาณ 1-1.5 เซนติเมตร มีกลีบเลี้ยง 4 กลีบ เรียงซ้อนเหลื่อมกันอยู่ มีขนาดไม่เท่ากัน ลักษณะของผลเป็นแบบแคปซูล รูปไข่แกมรูปขอบขนาน มีความประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร ที่ปลายเป็นจงอย ด้านในมีผลมีเมล็ดแบน ลักษณะคล้ายรูปไข่ มีความยาวประมาณ 5-7 มิลลิเมตร และมีขนคล้ายไหมแบนราม
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ดอก และ ใบ
สรรพคุณทางยา :
- ดอก ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยเจริญธาตุไฟได้ดีมาก
- ราก ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยเจริญธาตุไฟได้ดีมาก ยาลดไข้ ช่วยขับเสมหะ ช่วยแก้อาการอาหารไม่ย่อย ช่วยรักษากลาก เกลื้อน ยาแก้ฝี ยาแก้ไข้ข้ออักเสบ ยารักษาโรคมะเร็ง เนื้องอกในสมอง และเบาหวาน คุมกำเนิด
- ใบ ยาลดไข้ ช่วยแก้หวัด แก้อาการปวดฟันได้ ช่วยรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน แก้หูอักเสบ ช่วยป้องกันและแก้อาการท้องผูก แก้พิษงู ช่วยรักษาโรคคัน ช่วยรักษากลาก เกลื้อน ช่วยแก้อัมพาต รักษาโรคปวดตามข้อ โรครูมาติซั่ม หรือใช้ทาแก้อาการปวดหลัง แก้ปวดบวม
วิธีการใช้ :
- ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยเจริญธาตุไฟได้ดีมาก ยาลดไข้ ช่วยขับเสมหะ ช่วยแก้อาการอาหารไม่ย่อย ช่วยรักษากลาก เกลื้อน ยาแก้ฝี ยาแก้ไข้ข้ออักเสบ ยารักษาโรคมะเร็ง เนื้องอกในสมอง และเบาหวาน คุมกำเนิด นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย ช่วยเจริญธาตุไฟได้ดีมาก นำดอกมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ยาลดไข้ ช่วยแก้หวัด แก้อาการปวดฟันได้ ช่วยรักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน แก้หูอักเสบ ช่วยป้องกันและแก้อาการท้องผูก แก้พิษงู ช่วยรักษาโรคคัน ช่วยรักษากลาก เกลื้อน ช่วยแก้อัมพาต รักษาโรคปวดตามข้อ โรครูมาติซั่ม หรือใช้ทาแก้อาการปวดหลัง แก้ปวดบวม นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
อังกาบหนูเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในแอฟริกา ปากีสถาน อินเดีย พม่า มาเลเซีย รวมไปถึงภูมิภาคอินโดจีน
.
