บทความสมุนไพรสมุนไพรสำหรับใช้ผลปรุงยาสมุนไพรสำหรับใช้รากปรุงยาสมุนไพรสำหรับใช้ลำต้นปรุงยา

หญ้าสามคม


ชื่อสมุนไพร : หญ้าสามคม
ชื่อเรียกอื่นๆ : หญ้าคมบาง (ตราด), หญ้าพุงเม่น (ชัยภูมิ) และ คมปาว (ยโสธร)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Scleria levis Retz.
ชื่อสามัญ :
วงศ์ : CYPERACEAE



YSK2

หญ้าสามคมเป็นพรรณไม้ที่เป็นไม้ล้มลุก มีอายุได้หลายปี สามารถพบได้ทั่วไปในพื้นที่ป่าโปร่ง เปิดโล่ง และตามชายป่าในป่าดิบแล้ง เช่นที่ อำเภอคำเขื่อนแก้ว จังหวัดยโสธร ที่ความสูงเหนือระดับน้ำทะเล 130 เมตร โดยจังหวัดอุดรธานีเรียกหญ้าชนิดนี้ว่า “หญ้าสามคม” ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของหญ้าสามคม ก็คือสารสกัดจากหญ้าสามคมทั้งต้นด้วยแอลกอฮอล์มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของอาการท้องเสีย ประโยชน์ของหญ้าสามคม ยอดอ่อนใช้เป็นอาหารสัตว์ของโค กระบือ ส่วนของใบรวมก้านใบ ที่มีอายุประมาณ 45 วัน มีวัตถุแห้ง 96.05% จะมีโปรตีน 11.08%, คาร์โบไฮเดรต 46.26, ไขมัน 1.25%, เถ้า 14.48%, เยื่อใย 26.93%, เยื่อใยส่วน ADF 38.22%, NDF 57.27%, ADL 10.58% ข้อควรระวังนั้นในส่วนของต้นและใบถ้าใช้มือดึงหรือหากเดินผ่านโดยไม่ระวังก็อาจทำให้โดนบาดได้ ชาวเขาเผ่ามูเซอจะใช้รากหญ้าสามคม นำมาต้มกับน้ำดื่มหรือเคี้ยวกินเป็นยาแก้อาการปวดท้อง อาหารไม่ย่อย อาหารเป็นพิษ ชาวบ้านจังหวัดยโสธร จะใช้รากและเหง้าหญ้าสามคมเป็นส่วนประกอบต้มกับเครืออีทก และดอกล่ำ (กกอีล่ำ) เป็นยาเพิ่มสมรรถนะเพศชาย และตำรับยาพื้นบ้านจะใช้หญ้าสามคมทั้งต้นผสมกับหญ้าคมบาง นำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ฝีในท้อง

 YSK3

ลักษณะสมุนไพร :
หญ้าสามคมเป็นพรรณไม้ล้มลุกที่มีอายุได้หลายปี โดยจะมีเหง้าอยู่ใต้ดิน ซึ่งลักษณะของเหง้านั้นเป็นข้อแข็งๆ ลำต้นมีความสูงได้ถึง 1.5 เมตร ลำต้นอยู่บนดินเรียวยาว เป็นสันสามเหลี่ยมคม ที่มุมสากมือ ผิวเรียบหรือมีขน กาบใบแผ่เป็นครีบ ใบเป็นใบเดี่ยวที่ออกเรียงสลับซ้อนกันเป็น 3 เส้า ลักษณะของใบจะเป็นรูปดาบแคบยาว มีขนาดกว้างได้ถึง 1 เซนติเมตร และยาวได้ถึง 1 เมตร ผิวใบเรียบถึงมีขน ออกดอกเป็นช่อแบบแยกแขนง มีความยาวประมาณ 8-10 เซนติเมตร โดยจะออกที่ปลายยอด ดอกจะเป็นแบบแยกเพศแต่อยู่บนต้นเดียวกัน ดอกย่อยมีจำนวนมาก มีสีน้ำตาล ไม่มีกลีบดอก มีวงใบประดับรองรับ ช่อดอกย่อยเพศผู้เป็นรูปใบหอก มีความยาวประมาณ 4 มิลลิเมตร ส่วนช่อย่อยดอกเพศเมียเป็นรูปไข่ มีกาบช่อย่อย ผลเป็นผลแห้งที่ไม่แตก โดยมีลักษณะของผลเป็นรูปทรงกลมหรือรูปไข่แกมรูปทรงกลม สีขาว ผิวมัน และมีขนเล็กน้อย มีขนาดยาวประมาณ 3 มิลลิเมตร ฐานรองผลยาวคลุมครึ่งหนึ่งของผล ปลายเป็นติ่งหนาม

 YSK4

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ผล, ราก และ ทั้งต้น
สรรพคุณทางยา :

  1. ผล ยาแก้ไอ
  2. ราก ยาแก้อาการปวดท้อง ยาแก้อาหารไม่ย่อย ยาแก้อาหารเป็นพิษ ยาแก้โรคกระเพาะอาหาร ยาเพิ่มสมรรถนะเพศชาย
  3. ทั้งต้น ยาแก้ฝีในท้อง ยาแก้โรคตับพิการ

 YSK1

วิธีการใช้ :                                     

  1. ยาแก้ไอ นำผลสดมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
  2. ยาแก้อาการปวดท้อง ยาแก้อาหารไม่ย่อย ยาแก้อาหารเป็นพิษ ยาแก้โรคกระเพาะอาหาร นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน หรือนำมาเคี้ยว รับประทาน
  3. ยาเพิ่มสมรรถนะเพศชาย นำรากและเหง้าหญ้าสามคมเป็นส่วนประกอบต้มกับเครืออีทก และดอกล่ำ
  4. ยาแก้ฝีในท้อง ยาแก้โรคตับพิการ นำหญ้าสามคมทั้งต้นผสมกับหญ้าคมบาง นำมาต้มกับน้ำดื่มรับประทาน

ถิ่นกำเนิด :
หญ้าสามคมเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

 





.