ชื่อสมุนไพร : ตะลิงปลิง
ชื่อเรียกอื่นๆ : ลิงปิ้ง, หลิ้งปิ้ง, หลี้งตี้ง, ลีหมิง, เฟืองเทศ, มะเฟืองตรน, หลิงปลิง, กะลิงปริง, ปลีมิง, ลิงปลิง, มูงมัง และบลีมิง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Averrhoa bilimbi L.
ชื่อสามัญ : Belimbing, Bilimbi, Cucumber Tree
วงศ์ : OXALIDACEAE
ตะลิงปลิงถือเป็นอีกหนึ่งผลไม้ที่มีสรรพคุณทางสมุนไพรหลากหลายประการ สามารถนำทุกส่วนของต้นมาทำเป็นยารักษาโรคได้ทั้งสิ้น ตะลิงปลิงถือเป็นพืชสายพันธุ์เดียวกับมะเฟือง มีลักษณะทางกายภาพคล้ายคลึงกัน แต่มีขนาดผลที่เล็กกว่าผลตะลิงปลิงมีรสเปรี้ยวจัด สามารถนำมาทำเป็นเครื่องปรุงใส่ในอาหารเพื่อเพิ่มรสชาติได้ ด้วยสรรพคุณและประโยชน์ในการใช้งานจึงส่งผลให้ตะลิงปลิงเป็นที่รู้จักและถูกนำมาใช้ทั้งในวงการอาหารและในทางเภสัชกรรม แต่อย่างไรก็ตามการรับประทานตะลิงปลิงในปริมาณที่มากเกินความเหมาะสม อาจส่งผลเสียต่อร่างกายทำให้เลือดตกตะกอนได้
ลักษณะสมุนไพร :
ตะลิงปลิงเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก สูงประมาณ 5-10 เมตร กิ่งก้านสาขาของต้นแตกแขนงออกโดยรอบ ลำต้นมีผิวเรียบเปลือกสีชมพู ก้านแต่ละก้านมีขนนุ่มปกคลุมและมีลักษณะเปราะหักได้ง่าย ใบตะลิงปลิงเป็นใบประกอบคล้ายขนนก แต่ละใบเรียงตัวสลับกันไปเป็นคู่ ใบมีสีเขียวอ่อน ลักษณะใบคล้ายหอก กว้างประมาณ 1 เซนติเมตร ยาว 2-5 เซนติเมตร ดอกออกเป็นช่อกระจุกอยู่ตามลำต้น แต่ละดอกมี 5 กลีบ กลีบดอกมีสีแดงอมม่วง และมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ผลทรงรีป้อม ยาว 4-10 เซนติเมตร กว้างประมาณ 2 เซนติเมตร ผลมีสีเขียวเมื่อผลสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง รสชาติเปรี้ยวจัด ฉ่ำน้ำ ปลายแหลม และเว้าเป็นพูตื้น ๆ 4 พู เมล็ดตะลิงปลิงมีสีขาวลักษณะแบนยาว
ตะลิงปลิงเป็นพืชที่ปลูกง่าย เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนปนทรายที่ระบายน้ำดีและไม่มีน้ำท่วมขัง นิยมขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ดหรือตอนกิ่ง การปลูกต้นตะลิงปลิงจะต้องใช้เวลาประมาณ 2-3 ปี จึงจะเริ่มเก็บผลได้
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ใบสด, ดอก, ผล
สรรพคุณทางยา :
- ราก รากช่วยแก้ร้อนใน ดับกระหาย ช่วยลดไข้ มีผลดีอย่างยิ่งในระบบทางเดินอาหารของมนุษย์เนื่องจากช่วยบำรุงกระเพาะอาหาร หรือแก้เลือดออกในกระเพาะอาหารและลำไส้ ช่วยแก้โรคริดสีดวงทวาร และบรรเทาการอักเสบของลำไส้ใหญ่ อีกทั้งยังแก้อาการคัน แก้คางทูม แก้ไขข้ออักเสบ รักษาสิว รักษาซิลิส บรรเทาโรคเก๊าท์ได้ด้วย
- ใบ ใช้ดื่มรับประทานเพื่อรักษาอาการอักเสบของลำไส้ใหญ่ รักษาซิฟิลิส แก้ไขข้ออักเสบ รักษาคางทูม หรือใช้เป็นยาทาภายนอกเพื่อรักษาสิวหรือใช้พอกผิวหนังแก้คันได้
- ดอก ดอกตะลิงปลิงมีรสฝาดสามารถใช้ดื่มแก้ไอได้
- ผล ผลตะลิงปลิงอุดมไปด้วยสารอาหารหลากหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งคือวิตามินเอ อีกทั้งยังเป็นผลไม้ที่ให้พลังงานต่ำ การรับประทานผลตะลิงปลิงมีสรรพคุณช่วยให้เจริญอาหารมากขึ้น ใช้บำรุงกระเพาะอาหาร ลดไข้ แก้อาการเสมหะเหนียว ฟอกโลหิต ยาบำรุงแก้อาการปวดมดลูก แก้ไอ บรรเทาโรคริดสีดวงทวารหรือแก้โรคลักปิดลักเปิดได้
วิธีการใช้ :
- แก้บวม รักษาสิว ตำใบสดประมาณ 1 กำมือ ให้ละเอียด โดยผสมน้ำเล็กน้อย จากนั้นนำไปพอกบริเวณผิวหนังวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น
- แก้ลำไส้ใหญ่อักเสบและรักษาโรคซิฟิลิส ตำใบสดให้ละเอียด ชงกับน้ำร้อนหรือต้มน้ำเดือด ดื่มรับประทาน
- แก้ร้อนลดไข้ แก้โรคริดสีดวงทวาร นำรากไปตากจนแห้งแล้วชงน้ำดื่มรับประทาน
- บำรุงกระเพาะอาหาร แก้ลักปิดลักเปิด บรรเทาโรดริดสีดวงทวาร รับประทานผลสดหรือต้มรับประทาน
ถิ่นกำเนิดของตะลิงปลิง :
ตะลิงปลิงเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในอินโดนิเซีย และพบตามชายทะเลในประเทศบราซิล ส่วนประเทศไทยก็มีการปลูกพืชชนิดนี้เช่นกัน อย่างไรก็ตามการรับประทานผลตะลิงปลิงในปริมาณมากอาจส่งผลให้เกิดอาการเลือดตกตะกอนได้
.