ชะเอมเทศ
ชื่อสมุนไพร : ชะเอมเทศ
ชื่อเรียกอื่นๆ : กำเช่า, กำเช้า (จีน-แต้จิ๋ว), กันเฉ่า (จีนกลาง) และ ชะเอมจีน
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Glycyrrhiza glabra Linn.
ชื่อสามัญ : Licorice, Chinese Licorice, Russian Licorice และ Spanish Licorice
วงศ์ : LEGUMINOSAE
ชะเอมเทศเป็นพืชในวงศ์เดียวกับถั่วต่างๆ จัดว่าเป็นสมุนไพรที่ขึ้นชื่อในประเทศจีนว่าเป็นสุดยอดสมุนไพรที่ช่วยขจัดพิษ ซึ่งการรับประทานเป็นประจำในปริมาณน้อยๆ จะช่วยกำจัดพิษที่สะสมในร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งพิษที่สะสมในเลือดและตับ และเมื่อเทียบกับสมุนไพรชนิดอื่นแล้วชะเอมเทศนั้นจะมีรสชาติที่อ่อนนุ่มและไม่มีผลข้างเคียง จึงเป็นที่นิยมนำมาช่วยขจัดสารพิษมากกว่าสมุนไพรชนิดอื่น อีกทั้งยังมีชื่อเสียงในด้านเป็นยาขับเสมหะ นำมาทำเป็นน้ำชาแก้อาการไอและอาการเจ็บระคายคอ และนิยมนำมาใช้เพื่อช่วยลดอาการอักเสบต่างๆ เนื่องจากสารที่สำคัญที่อยู่ในชะเอมเทศ ก็คือ “ไกลเซอไรซิน” ซึ่งให้ความหวานมากกว่าน้ำตาลทรายประมาณ 50-100 เท่า ทั้งยังมีกรดกลีเซอเรตินิคซึ่งมีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งในไขกระดูกชนิด Oberling-Guerin ที่ได้เพาะเลี้ยงในไขกระดูกของหนูใหญ่สีขาวอีกด้วย นอกจากนี้สำนักงานวิจัยโรคมะเร็งของอังกฤษ ระบุว่า ชะเอมเทศสามารถป้องกันมะเร็งผิวหนังได้ สอดคล้องกับสถาบันโรคมะเร็งแห่งชาติในสหรัฐพบว่าสารสกัดจากชะเอมเทศช่วยป้องกันการทำลายของรังสียูวีและลดผลกระทบจากแดดเผาได้
ลักษณะสมุนไพร :
ชะเอมเทศเป็นไม้พุ่มล้มลุกที่มีอายุนานหลายปี มีลำต้นสูงประมาณ 1-2 เมตร ลำต้นและก้านใบมีขนปกคลุม บางครั้งหยาบ ใบเป็นใบประกอบแบบขนนกออกเรียงสลับกัน มีใบย่อยประมาณ 9-17 ใบ ใบเป็นสีเขียวอมเหลือง ส่วนก้านใบย่อยจะสั้นมาก ใบเป็นรูปขอบขนานถึงรูปไข่แกมรูปรี ปลายทู่ ช่อดอกยืดยาว ดอกออกเป็นช่อเรียงหลวมๆ มีต่อม กลีบดอกเป็นสีน้ำเงินอ่อนถึงสีม่วง มีความยาวได้ถึง 12 มิลลิเมตร ส่วนก้านดอกสั้นมาก ผลมีลักษณะเป็นฝักแบนคล้ายถั่ว รูปขอบขนาน มีลักษณะตรงและมีความยาวได้ถึง 3 เซนติเมตร ผิวภายนอกมีลักษณะเรียบเกลี้ยงหรือมีขนแข็ง ฝักอ่อนจะมีสีเขียวเมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลและแตกออกเมล็ดมีลักษณะกลมสีน้ำตาลแก่
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, เปลือกต้น, ใบ, ดอก และ ผล
สรรพคุณทางยา :
- ราก บำรุงปอด ขับเลือดที่เน่าในท้อง รักษาพิษยาหรือพืชพิษต่าง ๆ รักษาอาการเบื่ออาหาร อ่อนเพลีย ตรากตรำทำงานหนัก ปวดท้อง ไอเป็นไข้ สงบประสาท รักษาอาการเจ็บคอ รักษาแผลเรื้อรัง รักษาระบบการย่อยอาหารไม่ดี หรืออาหารเป็นพิษ และรักษากำเดาให้เป็นปกติ
- เปลือกต้น ยาบำรุงกำลัง ช่วยให้คลื่นเหียนอาเจียน
- ใบ ช่วยให้เสมหะแห้ง ยารักษาดีพิการ
- ดอก รักษาอาการคัน และรักษาพิษฝีดาษ
- ผล ยาบำรุงกำลัง บรรเทาอาการคอแห้ง ทำให้ชุ่มชื้น
วิธีการใช้ :
- บำรุงปอด ขับเลือดที่เน่าในท้อง รักษาพิษยาหรือพืชพิษต่าง ๆ รักษาอาการเบื่ออาหาร อ่อนเพลีย ตรากตรำทำงานหนัก ปวดท้อง ไอเป็นไข้ สงบประสาท รักษาอาการเจ็บคอ รักษาแผลเรื้อรัง รักษาระบบการย่อยอาหารไม่ดี หรืออาหารเป็นพิษ และรักษากำเดาให้เป็นปกติ นำรากมาต้มเอาน้ำ ดื่มรับประทาน
- ยาบำรุงกำลัง ช่วยให้คลื่นเหียนอาเจียน นำเปลือกต้นมาต้มเอาน้ำ ดื่มรับประทาน
- ช่วยให้เสมหะแห้ง ยารักษาดีพิการ นำใบสดมาต้มเอาน้ำ ดื่มรับประทาน
- รักษาอาการคัน และรักษาพิษฝีดาษ นำดอกมาตำแล้วทาบริเวณคัน หรือ ต้มดื่มรับประทาน
- ยาบำรุงกำลัง บรรเทาอาการคอแห้ง ทำให้ชุ่มชื้น นำผลสดมารับประทาน หรือ ผลแห้งต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
ชะเอมเทศเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศจีน
.
