ชื่อสมุนไพร : ชบา
ชื่อเรียกอื่นๆ : ชุมเบา (ปัตตานี), ใหม่, ใหม่แดง (ภาคเหนือ) และ บา (ภาคใต้)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Hibiscus rosa sinensis.
ชื่อสามัญ : Shoe Flower, Hibiscus และ Chinese Rose
วงศ์ : MALVACEAE
ชบาเป็นราชินีแห่งไม้ดอกเมืองร้อน (Queen of Tropic Flower) และยังจัดเป็นดอกไม้ประจำชาติของประเทศมาเลเซีย จาไมก้า รวมไปถึงรัฐฮาวาย ซึ่งเป็นที่ได้รับความนิยมอย่างมากในการนำมาทัดหูหรือแซมผม ต้นชบานิยมปลูกไว้เป็นแนวรั้วเพื่อชมดอกและนอกจากจะให้ความสวยงามแล้วยังปลูกง่าย แข็งแรงและตายยากอีกด้วย ประโยชน์ดอกชบาสามารถนำมาใช้ทำเป็นสีย้อมผ้าโดยจะให้สีดำ เพราะในอดีตมีการนำมาใช้ย้อมผม ย้อมขนตา หรือนำไปทารองเท้า ไม่เพียงแต่ดอกชบาเท่านั้นที่ใช้เป็นประโยชน์ ส่วนอื่นๆของชบายังใช้เป็นยารักษาโรคได้ด้วย อย่างเช่น เปลือกต้นชบาใช้รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา ใบชบาใช้แก้แผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก และที่สำคัญใบชบาช่วยบำรุงผมให้ดกดำเงางาม และใช้สระผมจะช่วยชำระล้างสิ่งสกปรกและช่วยบำรุงผมด้วย
ลักษณะสมุนไพร :
ชบาเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง สูงประมาณ 3 เมตร เป็นพืชที่มีเนื้อไม้อ่อน ลำต้นอยู่เหนือดิน ลักษณะผิวหยาบขรุขระเห็นข้อปล้องไม่ชัดเจน เปลือกเหนียว สีน้ำตาลอ่อนออกสีเทา ต้นแก่สีเทาไม่มียาง ใบเป็นใบเดี่ยว การเรียงตัวของใบบนกิ่งเรียงสลับ ใบรูปไข่ ใบอ่อนสีเขียวอ่อน ใบแก่สีเขียวแก่ ใบขอบหยาบปลายแหลม รูปร่างของใบคล้ายรูปไข่ โคนใบมน ดอกเป็นดอกเดี่ยว ออกดอกตามซอกใบและปลายยอด ดอกมีสีแดง ดอกเดี่ยว ริ้วประดับที่โคนดอก 5-8 แฉก โคนเชื่อมกันเล็กน้อยกลีบเลี้ยงแยกกัน 4-5 กลีบ สีเขียวอ่อนเชื่อมกันเป็นรูประฆัง กลีบดอก แยกกันมี 17 กลีบ รูปกากบาท สีกลีบดอกแดง รูปไข่กลับ เกสรเพศผู้ มีจำนวน 30 ก้าน สีเหลืองอับเรณูติดบริเวณปลายเกสรเพศเมีย เป็นสีแดงเชื่อมเป็นหลอดยาวประมาณ 9 เซนติเมตร แยกเป็น 5 แฉก โผล่พ้นหลอดดอกชูก้านสูงขึ้นไป
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ใบ, เปลือกต้น และ ดอก
สรรพคุณทางยา :
- ราก พอกฝี แก้อาการฟกช้ำบวม ช่วยเรียกน้ำย่อย
- ใบ รักษาแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก ช่วยบำรุงผมให้ดกดำเงางาม
- เปลือกต้น รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา
- ดอก ช่วยดับร้อนในร่างกาย แก้กระหาย และช่วยแก้ไข้ แก้ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ มีระดูขาว บำรุงประจำเดือน
วิธีการใช้ :
- พอกฝี แก้อาการฟกช้ำบวม ช่วยเรียกน้ำย่อย นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน และรากสดๆ นำมาตำละเอียด พอกฝีและอาการฟกช้ำ
- รักษาแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก ช่วยบำรุงผมให้ดกดำเงางาม นำใบมานำมาตำให้แหลก แล้วนำมาพอกบริเวณที่ถูกเป็นแผล ก็จะช่วยรักษาแผล และ นำใบประมาณ 1 กำมือล้างให้สะอาด แล้วนำมาตำให้แหลก เติมน้ำเล็กน้อย ให้คั้นเอาแต่น้ำ แล้วกรองกากทิ้ง จากนั้นให้ใช้น้ำเมือกจากใบมาใช้สระผม จะช่วยชำระล้างสิ่งสกปรกและช่วยบำรุงผม
- รักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา นำเปลือกต้น 50 กรัม แช่ในแอลกอฮอล์ 150 ซีซี นานหนึ่งวัน แล้วกรองเอาแต่น้ำยาไว้ทาบริเวณที่เป็นฮ่องกงฟุต
- ช่วยดับร้อนในร่างกาย แก้กระหาย และช่วยแก้ไข้ แก้ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ มีระดูขาว บำรุงประจำเดือน นำดอกมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน หรือ นำมาตำให้ละเอียด แล้วกินตอนท้องว่างในช่วงเช้า ติดต่อกันประมาณ 1 สัปดาห์
ถิ่นกำเนิด :
ชบาเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีน อินเดีย และในหมู่เกาะฮาวาย
.
