ชื่อสมุนไพร : ทับทิม
ชื่อเรียกอื่นๆ : เซี๊ยะลิ้ว, พิลา, พิลาขาว, มะก่องแก้ว, มะเก๊าะ และ หมากจัง
ชื่อวิทยาศาสตร์ :Punica granatum L.
ชื่อสามัญ : Pomegranate
วงศ์ : LYTHRACEAE

ทับทิมเป็นพืชที่ได้รับความนิยมมากว่าพันปีมาแล้ว และมีการปลูกแพร่กระจายออกไปทั้งในเขตร้อน และกึ่งร้อนของทวีปเอเชีย ยุโรป รวมทั้งในทวีปแอฟริกา ถูกจัดเป็นผลไม้ชนิดหนึ่งซึ่งชอบอากาศหนาวเย็นและอยู่บนพื้นที่สูงกว่าระดับน้ำทะเลอย่างน้อย 300 เมตร ยิ่งอากาศหนาวจะทำให้เนื้อทับทิมจะมีสีแดงเข้มมากขึ้น ผลทับทิมมักนิยมนำมารับประทานสดๆ เนื่องจากเป็นผลไม้ที่มีรสหวานหรือหวานอมเปรี้ยว ทั้งยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพอีกด้วย น้ำทับทิมมีวิตามินซีสูงและมีเกลือแร่ที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายเหมาะสำหรับการดื่มเพื่อเพิ่มความสดชื่น รวมทั้งยังพบว่ามีสรรพคุณเป็นยารักษาโรคที่วิเศษ ไม่ว่าจะเป็น บรรเทาอาการของโรคหัวใจ รักษาความดันโลหิตสูง ช่วยลดสภาวะการแข็งตัวของเลือด รักษาโรคท้องเดิน โรคบิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งสารกลุ่มเอลลาจิแทนนินจากเปลือกผลทับทิมมีฤทธิ์กำจัดอนุมูลอิสระโดยมีสรรพคุณลดอาการอักเสบ อีกทั้งยังมีฤทธิ์ต่อต้านมะเร็งกว่า 13 ชนิด ไม่ให้เพิ่มจำนวนขึ้น เช่น มะเร็งผิวหนัง มะเร็งลำไส้ มะเร็งหลอดอาหาร และมะเร็งตับ นอกจากนี้น้ำทับทิมมีส่วนช่วยลดการเกิดมะเร็งเต้านม มะเร็งผิวหนัง สอดคล้องกับงานวิจัยที่พบว่าน้ำทับทิมสดและน้ำทับทิมที่ผ่านการหมักมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญ เติบโตของเซลล์มะเร็งเต้านมและมะเร็งผิวหนังได้

ลักษณะสมุนไพร :
ทับทิมเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก เปลือกลำต้นเป็นสีเทา ส่วนกิ่งหรือยอดอ่อนจะเป็นเหลี่ยมหรือมีหนามแหลมยาวขึ้น ใบเป็นรูปยาวรี โคนใบโค้งมน แคบ ส่วนปลายใบเรียวแหลมสั้น ผิวหลังใบ เกลี้ยงเป็นมัน ใต้ท้องใบจะเห็นเส้นใบได้ชัด ใบมีความกว้างประมาณ 1 – 1.8 ซม. ความยาวประมาณ 2.5 – 6 ซม. ดอกออกเป็นช่อ หรือดอกเดียวบริเวณปลายยอด ดอกมีสีส้ม สีขาว หรือสีแดง ดอกจะมีกลีบดอกประมาณ 6 กลีบ ปลายกลีบดอกแยกออกจากกัน ตรงกลางดอกมีเกสรตัวเมียและเกสรตัวผู้ที่มีอับเรณูเป็นสีเหลือง ขนาดของดอกที่บานเต็มจะมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 – 3 ซม. ผลมีลักษณะค่อนข้างกลม ผิวเปลือกนอกค่อนข้างหนาและเกลี้ยง เมื่อแก่หรือสุกเต็มที่ผลจะมีสีเหลืองปนแดง เมื่อผลแตกออกด้านข้าง ข้างในผลก็จะมีเมล็ดจำนวนมากเป็นรูปเหลี่ยมมีสีชมพูสด

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก, ใบ, ดอก, เปลือกผล และ ผล
สรรพคุณทางยา :

1. ราก ถ่ายพยาธิตัวตืด พยาธิไส้เดือน พยาธิเส้นด้าย
2. ใบ สมานแผล แก้ท้องร่วง อมกลั้วคอ ทำยาล้างตา
3. ดอก ห้ามเลือด
4. เปลือกผล ต้านมะเร็ง สมานแผล แก้บิด แก้ท้องร่วง
5. ผล ต้านมะเร็ง ลดภาวะการแข็งตัวของเลือด บรรเทาโรคหัวใจและความดันโลหิตสูง เสริมการทำงานของหลอดเลือด ลดการแข็งตัวของหลอดเลือดแดง บำรุงหัวใจ

วิธีการใช้ :

1. ถ่ายพยาธิตัวตืด พยาธิไส้เดือน พยาธิเส้นด้าย นำรากมามาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
2. สมานแผล นำใบมาตำแล้วพอกบริเวณที่เป็น
3. แก้ท้องร่วง อมกลั้วคอ ทำยาล้างตา นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทานหรืออมกลั้วคอ และทำยาล้างตาห้ามเลือด นำดอกมาตำแล้วใช้ห้ามเลือด
4. สมานแผล นำเปลือกผลมาตำแล้วใช้สมานแผล
5. ต้านมะเร็ง แก้บิด แก้ท้องร่วง นำเปลือกผลมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
6. ต้านมะเร็ง ลดภาวะการแข็งตัวของเลือด บรรเทาโรคหัวใจและความดันโลหิตสูง เสริมการทำงานของหลอดเลือด ลดการแข็งตัวของหลอดเลือดแดง บำรุงหัวใจ นำผลทับทิม รับประทานสดๆ หรือคั้นน้ำทับทิมดื่มวันละแก้ว

ถิ่นกำเนิด :
ทับทิมเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในตะวันออกของประเทศอิหร่าน ทางตอนใต้ของอัฟกานิสถานและทางตอนเหนือของเทือกเขาหิมาลัย

.