บทความสมุนไพรสมุนไพรสำหรับใช้ดอกปรุงยาสมุนไพรสำหรับใช้รากปรุงยาสมุนไพรสำหรับใช้หัวใต้ดินปรุงยาสมุนไพรสำหรับใช้ใบปรุงยา

สบู่เลือด


ชื่อสมุนไพร : สบู่เลือด
ชื่อเรียกอื่นๆ : บัวเครือ (เพชรบูรณ์), บัวกือ (เชียงใหม่, เพชรบุรี), บัวบก (กาญจนบุรี, นครราชสีมา), เปล้าเลือดเครือ (ภาคเหนือ), โกฐหัวบัว (ภาคกลาง) และ พุ่งเหมาด้อย (เมี่ยน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Stephania pierrei Diels
ชื่อสามัญ :
วงศ์ : MENISPERMACEAE



SBL1

สบู่เลือดหรือว่านสบู่เลือดเป็นไม้พุ่มที่มีหัวอยู่ใต้ดิน มักพบขึ้นทั่วไปตามป่าธรรมชาติของทุกภาคในประเทศไทย จัดเป็นสบู่เลือดเป็นพรรณไม้เถาชอบพาดพันไปตามไม้ต้นคล้ายบอระเพ็ดเถากลม มียางสีแดงจึงเรียก สบู่เลือด บางแห่งเรียกกระท่องเลือด กลิ้งกลางดง บอระเพ็ดพุงช้าง บอระเพ็ดยางแดง บัวเครือ บัวบก เปล้าเลือดเครือ หัวสันโดด สบู่เลือด สบู่เครือ โดยมี 2 ชนิด คือ ชนิดตัวเมีย ใบสีเขียว ก้านและเถาสีเขียว ดอกสีเขียวอมขาว มียางแดง ๆ จาง ๆ เหมือนน้ำเหลือง หัวกลมเล็ก เนื้อสีเหลืองอ่อน ผิวเรียบ และ ชนิดตัวผู้ ใบสีเขียวอมแดง ก้านและเถาอ่อน มีสีม่วงแดง หัวกลมโต ผิวขรุขระ ยางสีแดงเข้ม เนื้อสีเหลืองเข้ม เมื่อตากแห้งจะเป็นสีแดง ส่วนใหญ่ขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ดและส่วนของรากที่คล้ายหัว

 SBL4

ลักษณะสมุนไพร :
สบู่เลือดเป็นไม้ล้มลุกหรือไม้พุ่ม มีหัวขนาดใหญ่อยู่ใต้ดิน ลักษณะกลมแป้น เปลือกของหัวมีสีน้ำตาล ส่วนเนื้อในหัวมีสีขาวนวล มีรสชาติมันและเฝื่อนเล็กน้อย โดยลำต้นจะแทงขึ้นจากหัว โค้งงอลงสู่พื้นดิน เป็นไม้กึ่งเลื้อยทอดยาวได้ประมาณ 3-5 เมตร ใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับกัน ใบมีลักษณะเป็นรูปเกือบกลม หรือเป็นรูปกลมคล้ายใบบัว แต่จะมีขนาดเล็กกว่า ใบมีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-6 เซนติเมตร บางครั้งมีติ่งหนามที่ปลาย เนื้อใบบางคล้ายกระดาษแต่แข็ง มีเส้นใบออกจากโคนใบเป็นรูปฝ่ามือ เส้นใบเป็นร่างแหค่อนข้างทั้งสองด้าน มีก้านใบติดอยู่ที่กลางแผ่น ก้านใบยาวประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร ดอกเป็นช่อแบบกระจุกตามซอกใบหรือง่ามใบยาวประมาณ 1 เซนติเมตร ก้านช่อดอกเรียวเล็ก ยาวประมาณ 7-8 มิลลิเมตร ดอกเป็นแบบแยกเพศ ดอกเพศผู้มีก้านดอกยาวประมาณ 1-2 มิลลิเมตร ดอกมีกลีบมีกลีบเลี้ยง 4-5 กลีบ เป็นรูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับ มีสีเหลือง เนื้อกลีบนุ่ม มักมีขนาดไม่เท่ากัน กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 1-2 มิลลิเมตร ไม่มีกลีบดอก เกสรเพศผู้เชื่อมติดกัน ไม่มีก้านหรือติดบนก้าน ยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตร ผลเป็นแบบมีเมล็ดเดียวแข็ง ผลมีลักษณะเป็นรูปทรงกลมหรือค่อนข้างเป็นรูปไข่กลับ มีเส้นผ่านศูนย์กลางยาวประมาณ 7-8 มิลลิเมตร ผนังของผลชั้นในจะมีรูเล็กๆ ตรงกลาง ด้านบนมีตุ่มเรียงกันเป็น 4 แถว โค้ง และมีทั้งหมดประมาณ 16-19 ตุ่ม

 SBL2

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ต้น, ใบ, ดอก, เถา, หัว, ก้าน และ ราก
สรรพคุณทางยา :

  1. ต้น กระจายลมที่แน่นในอก
  2. ใบ บำรุงธาตุไฟ ใส่บาดแผลสดและเรื้อรัง
  3. ดอก ฆ่าเชื้อโรคเรื้อน ทำให้อุจจาระละเอียด
  4. เถา  ขับโลหิตระดู  ขับพยาธิในลำไส้
  5. หัว, ก้าน แก้เสมหะเบื้องบน ทำให้เกิดกำลัง บำรุงกำหนัด
  6. ราก บำรุงเส้นประสาท

 SBL3

วิธีการใช้ :

  1. กระจายลมที่แน่นในอก  นำต้นมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
  2. บำรุงธาตุไฟ ใส่บาดแผลสดและเรื้อรัง นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน หรือตำพอกแผล
  3. ฆ่าเชื้อโรคเรื้อน ทำให้อุจจาระละเอียด นำดอกมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
  4. ขับโลหิตระดู  ขับพยาธิในลำไส้ นำเถามาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
  5. แก้เสมหะเบื้องบน ทำให้เกิดกำลัง บำรุงกำหนัด นำหัวหรือก้านมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
  6. บำรุงเส้นประสาท  นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน

ถิ่นกำเนิด :
สบู่เลือดเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในทวีปเอเชียตะวัยออกเฉียงใต้

 





.