แตงกวา
ชื่อสมุนไพร : แตงกวา
ชื่อเรียกอื่นๆ : แตงขี้ไก่, แตงขี้ควาย, แตงช้าง, แตงร้าน (ภาคเหนือ), แตงปี, แตงยาง (แม่ฮ่องสอน), แตงเห็น, แตงอ้ม (เชียงใหม่), ตาเสาะ (เขมร) และ อึ่งกวย (จีน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cucumis sativus L.
ชื่อสามัญ : Cucumber
วงศ์ : CUCURBITACEAE
แตงกวาเป็นพืชไม้เถาอยู่ในตระกูลเดียวกับฟักทอง แตงโม มะระ น้ำเต้า และบวบ เกษตรกรมักนิยมปลูกแตงกวาเป็นอาชีพเนื่องจากเป็นผักที่ปลูกง่าย ให้ผลผลิตเร็ว และการเก็บรักษากว่าง่ายกว่าผักชนิดอื่นๆ น้ำถือเป็นองค์ประกอบหลักในแตงกวาถึงร้อยละ 96 จึงมีคุณสมบัติแก้กระหายและเพิ่มความชุ่มชื้น และช่วยการกำจัดของเสียตกค้างในร่างกาย อีกทั้งยังมีสารอาหารที่มีประโยชน์ ได้แก่ วิตามินซี กรดคาเฟอิก ซึ่งกรดทั้งสองนี้ป้องกันการสะสมน้ำเกินจำเป็นในร่างกาย เปลือกแตงกวามีกากใยอาหาร และแร่ธาตุจำเป็น เช่น ซิลิกา โพแทสเซียม โมลิบดีนัม แมงกานีส และแมกนีเซียม ดังนั้นจึงควรรับประทานทั้งเปลือกจะได้สารอาหารครบถ้วน นอกจากนี้ในแตงกวายังมีสาร cucurbitacin A, B, C และ D อีกด้วย ซึ่งพบว่า สาร cucurbitacin C นี้มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญของเนื้องอกชนิดมีพิษและมีฤทธิ์ต้านมะเร็ง ส่งผลทำให้แตงกวามีสรรพคุณที่ช่วยลดความเสี่ยงการเป็นมะเร็งรังไข่ มะเร็งเต้านม และมะเร็งต่อมลูกหมากได้เป็นอย่างดี
ลักษณะสมุนไพร :
แตงกวาเป็นพืชล้มลุกที่มีอายุสั้นเพียงแค่ปีเดียว ต้นมีขนหยาบสีขาว มีรากแก้วและรากแขนงจำนวนมากสามารถแผ่กว้างและหยั่งลึกได้มากถึง 1 เมตร ลำต้นเป็นเถาเลื้อยยาว 2-3 เมตร มีข้อยาว 10 ถึง 20 เซนติเมตร และหนวดบริเวณข้อช่วยเกาะยึดลำต้น ใบออกสลับกันตรงสามเหลี่ยมมนใหญ่ กว้าง 12 –18 เซนติเมตร มีแฉกใหญ่ 3 – 5 แฉก ตัวใบมีขนทั้ง 2 ด้าน ก้านใบยาว 5 –15 เซนติเมตร มีมุมใบ 3 ถึง 5 มุม ปลายใบแหลม ทั้งลำต้นและใบมีขนหยาบ ดอกแยกเป็นตัวผู้และตัวเมียอยู่บนต้นเดียวกัน กลีบดอกเป็นหลอดสีเหลืองส่วยปลายแยกเป็น 5 กลีบ ดอกตัวเมียมีลูกแตงกวาเล็กๆติดมาด้วย ส่วนดอกตัวผู้สังเกตที่ด้านหน้าดอกมีเกสรยื่นออกเล็กน้อยและไม่มีลูกเล็กๆติดที่โคนดอก ผลแตงกวามีลักษณะกลมยาวทรงกระบอก มีลายเขียวแก่มีพื้นสีเขียวอมขาวมีขนาดต่างๆกัน ความยาวตั้งแต่ 5-40 เซนติเมตร ไส้ภายในผลประกอบด้วยเมล็ดมากมาย เมล็ดลีแบนผิวเรียนสีขาว
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ใบ, เถา, ผล และ เมล็ด
สรรพคุณทางยา :
- ใบ แก้ท้องเสีย แก้โรคบิด
- เถา ขับปัสสาวะ แก้บิด หนองใน โรคผิวหนังเป็นฝีเล็กๆ มีหนองและลดความดันโลหิต
- ผล ฝาดสมาน เสริมการทำงานของระบบประสาท ช่วยความจำ ลดอาการนอนไม่หลับ แก้กระหายน้ำ มีฤทธิ์ต้านมะเร็ง ขับปัสสาวะ ทำให้ผิวขาวใสและนุ่มนวล ช่วยบำรุงผมและเล็บป้องกันการเกิดโรคหัวใจช่วยให้ความชุ่มชื่น บำรุงผิว กระชับรูขุมขน ลดการเกิดสิวและยังมีฤทธิ์ฆ่าเชื้ออ่อนๆ ลบรอยแผลเป็น แก้ไข้ ไฟลวก ยาถ่ายพยาธิ แก้ท้องเสีย
- เมล็ด ช่วยเสริมสร้างการทำความของระบบประสาท เพิ่มความจำ ช่วยแก้อาการนอนไม่หลับ
วิธีการใช้ :
- แก้ท้องเสีย แก้โรคบิด นำใบมาต้มเอาน้ำ ดื่มรับประทาน
- ขับปัสสาวะ แก้บิด หนองใน โรคผิวหนังเป็นฝีเล็กๆ มีหนองและลดความดันโลหิต นำเถามาต้มเอาน้ำ ดื่มรับประทาน
- ฝาดสมาน เสริมการทำงานของระบบประสาท ช่วยความจำ ลดอาการนอนไม่หลับ แก้กระหายน้ำ มีฤทธิ์ต้านมะเร็ง ขับปัสสาวะ ทำให้ผิวขาวใสและนุ่มนวล ช่วยบำรุงผมและเล็บแก้ไข้ ไฟลวก ยาถ่ายพยาธิ แก้ท้องเสีย นำผลมารับประทานสดๆ หรือคั้นเอาน้ำ ดื่มรับประทาน
- ช่วยให้ความชุ่มชื่น บำรุงผิว กระชับรูขุมขน ลดการเกิดสิวและยังมีฤทธิ์ฆ่าเชื้ออ่อนๆ ลบรอยแผลเป็น นำผลสดหั่นเป็นชิ้นบางๆ แล้วนำมาแปะทิ้งไว้เพื่อพอกหน้า หรือนำแตงกวามาปั่นแล้วคั้นเอาแต่น้ำมาใช้ทาหน้า
- ช่วยเสริมสร้างการทำความของระบบประสาท เพิ่มความจำ ช่วยแก้อาการนอนไม่หลับ นำเมล็ดมารับประทานสดๆ
ถิ่นกำเนิด :
แตงกวาเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศอินเดีย
.
