เทียนหยด

ชื่อสมุนไพร : เทียนหยด
ชื่อเรียกอื่นๆ : สาวบ่อลด (เชียงใหม่), เครือออน (แพร่), พวงม่วง, ฟองสมุทร, เทียนไข, เทียนหยด (กรุงเทพฯ) และ เอี่ยฉึ่ง (จีน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Duranta erecta L.
ชื่อสามัญ : Duranta, Golden Dewdrop, Crepping Sky Flower และ Pigeon Berry
วงศ์ : VERBENACEAE

เทียนหยดจัดเป็นพรรณไม้กลางแจ้งที่ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ดเจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนซุย ดินร่วนปนทราย ระบายน้ำได้ดี มีแสงแดดแบบเต็มวัน ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับทั่วไปตามทางเดิน ริมถนน ริมทะเล สวนสาธารณะ โดยปลูกเป็นไม้ประธาน หรือปลูกเป็นแนวรั้วบัง เนื่องจากเป็นไม้ที่มีทรงพุ่มสวยงาม ดอกมีสีสันสวยงาม ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆ ตลอดทั้งวัน สามารถออกดอกได้ตลอดทั้งปี ประกอบกับผลแก่ที่มีสีเหลืองสดเป็นมันดูสดใสคล้ายเทียนหยดงดงามมาก อีกทั้งต้นเทียนหยดยังเป็นพันธุ์ไม้ที่เจริญเติบโตได้เร็ว ปลูกและดูแลรักษาง่าย ไม่มีโรคและแมลงศัตรูพืชเข้าทำลาย สามารถตัดแต่งเป็นรูปทรงต่างๆ ได้ตามต้องการ แต่ไม่ควรปลูกใกล้สนามเด็กเล่นเพราะผลและใบมีพิษ ใช้ปลูกเป็นแนวรั้วเพื่อป้องกันวัว ควาย แพะ แกะ ฯลฯ ได้ เนื่องจากใบของเทียนหยดจะมีสารซาโปนินที่สัตว์จะไม่กินเพราะเป็นพิษ ในประเทศอินเดียจึงนิยมนำปลูกกันมากเนื่องจากมีสัตว์จำพวกวัว แพะ ฯลฯ ถูกปล่อยเดินตามถนนมากมาย

 

ลักษณะสมุนไพร :
เทียนหยดเป็นพรรณไม้พุ่ม แตกกิ่งก้านสาขามากรอบๆ ลำต้นตั้งแต่โคนต้นถึงยอด ลักษณะรูปทรงไม่แน่นอน ลำต้นมีความสูงได้ประมาณ 1-3 เมตร กิ่งมีลักษณะลู่ลง ตามกิ่งอาจมีหนามบ้างเล็กน้อย ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับตรงข้ามกันเป็นคู่ๆ ลักษณะของใบเป็นรูปรี ปลายใบแหลมหรือมนแต่จะสั้น โคนใบสอบหรือเรียวยาวไปจนถึงก้านใบ ส่วนขอบใบเป็นจักเป็นฟันเลื่อยเล็กน้อย ใบมีขนาดกว้างประมาณ 3-3.5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 5-6 เซนติเมตร แผ่นใบเป็นสีเขียว ก้านใบสั้น ออกใบดกเต็มต้น ดอกจะออกเป็นช่อกระจะตามซอกใบและส่วนยอดของลำต้น ช่อดอกมีลักษณะห้อยลงมีความยาวประมาณ 5-10 เซนติเมตร ประกอบกับมีดอกขนาดเล็กจำนวนมาก ดอกย่อยเมื่อบานเต็มที่จะมีขนาดกว้างประมาณ 1-1.5 เซนติเมตร โดยดอกจะทยอยบานครั้งละ 5-6 ดอก โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ส่วนปลายแยกออกเป็นกลีบ 5 กลีบ ขนาดไม่เท่ากัน สีม่วงน้ำเงินหรือสีขาว กลีบเลี้ยงเป็นสีเขียว เชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 ริ้ว ผลมีพิษ ออกผลเป็นพวงหรือช่อห้อยลง ผลมีขนาดและและมีจำนวนมาก ลักษณะของผลเป็นรูปกลมรี มีขนาดประมาณ 1 เซนติเมตร ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองเป็นมันสดใส และยังมีกลีบเลี้ยงติดอยู่

 

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : เมล็ด และ ใบสด
สรรพคุณทางยา :

1. เมล็ด ยาแก้ไข้มาลาเรีย ยาเร่งคลอด แก้อาการปวดหน้าอก หกล้มหรือถูกกระแทก
2. ใบสด ยาห้ามเลือด ยาแก้ฝีผักบัว แก้หนอง แก้อักเสบ แก้บวม รักษาปลายเท้าเป็นห้อเลือด บวมอักเสบ และเป็นหนอง

 

วิธีการใช้ :                                     

1. ยาแก้ไข้มาลาเรีย  นำเมล็ดแก่ที่แห้งแล้วประมาณ 15-20 เมล็ด นำมาตำหรือบดให้เป็นผงผสมรับประทานก่อนที่จะเป็นไข้ประมาณ 2 ชั่วโมง
2. ยาเร่งคลอด นำเมล็ดแห้งประมาณ 15-20 เมล็ด นำมาตำหรือบดให้เป็นผงผสมรับประทาน
3. แก้อาการปวดหน้าอก หกล้มหรือถูกกระแทก  นำเมล็ดประมาณ 15 กรัม นำมาตำให้ละเอียดผสมกับเหล้ากิน
4. ยาห้ามเลือด ยาแก้ฝีผักบัว แก้หนอง แก้อักเสบ แก้บวม นำใบสดในปริมาณพอสมควร นำมาตำผสมกับน้ำตาลทราย แล้วนำมาพอกบริเวณที่เป็น
5. รักษาปลายเท้าเป็นห้อเลือด บวมอักเสบ และเป็นหนอง นำใบสดปริมาณพอสมควร นำมาตำผสมกับน้ำตาลทรายแดง 15 กรัม แล้วปั้นเป็นก้อน ลนด้วยไฟอุ่นๆ ใช้เป็นยาพอกบริเวณที่เป็นแผล

ถิ่นกำเนิด :
เทียนหยดเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาเขตร้อนตั้งแต่ฟลอริดาไปจนถึงบราซิล ตลอดจนหมู่เกาะอินดีสตะวันตก

 

.