หม่อน
ชื่อสมุนไพร : หม่อน
ชื่อเรียกอื่นๆ : มอน (ตะวันออกเฉียงเหนือ) และ ซิวเอียะ (จีน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Morus alba Linn.
ชื่อสามัญ : Mulberry Tree และ White Mulberry
วงศ์ : MORACEAE
หม่อนเป็นเป็นพืชตามธรรมชาติชนิดเดียวของหนอนไหมซึ่งเจริญเติบโตได้ดีตั้งแต่เขตอบอุ่นถึงเขตร้อน โดยหม่อนที่เกิดในเขตอากาศหนาวจะหยุดพักไม่เจริญเติบโตนับตั้งแต่ปลายฤดูใบไม้ร่วงจนถึงฤดูใบไม้ผลิ ผลหม่อนสามารถรับประทานได้ จัดเป็นผลไม้ที่อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุ อาทิเช่น กรดโฟลิกซึ่งช่วยความเสี่ยงของการพิการทางสมองและประสาท อีกทั้งยังพบสารต้านอนุมูลอิสระ ก็คือ สารแอนโธไชยานิน และสารเควอซิตินซึ่งเป็นสารสำคัญที่ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็ง สอดคล้องกับงานวิจัยของมหาวิทยาลัยทางการแพทย์แผนตะวันออกและมหาวิทยาลัยรังสิต ระบุไว้ว่าลูกหม่อนมีสารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant) ชื่อว่า Anthyocyanin ซึ่งเป็นสารสีม่วงแดงจะช่วยป้องกันการเกิดโรคหัวใจ และป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง นอกจากนี้สารสกัดด้วยเมทานอลจากกากหม่อนที่เหลือจากการทำน้ำผลไม้จะมีฤทธิ์กำจัดอนุมูลอิสระอีกด้วย ส่วนใหญ่นิยมนำลูกหม่อนมาทำเป็นเครื่องดื่มโดยความหวานของน้ำลูกหม่อนนั้นจะถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้ง่ายสามารถให้พลังงานแก่ร่างกายช่วยให้หายเหนื่อยและหายเพลีย ทำให้ร่างกายรู้สึกสดชื่นทั้งยังช่วยคลายอาการเครียดและมึนงงได้เป็นอย่างดี
ลักษณะสมุนไพร :
หม่อนเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง ลำต้นตั้งตรง เปลือกต้นเป็นสีน้ำตาลแดง แตกกิ่งก้านไม่มากนัก ใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับลักษณะรูปไข่หรือรูปไข่กว้าง ขอบเรียบ มีความกว้าง 8-14 เซนติเมตร และความยาว 12-16 เซนติเมตร ผิวใบสาก ปลายเรียวแหลมยาว ฐานใบกลม เส้นใบมี 3 เส้น ออกจากโคนยาวไปถึงกลางใบ และเส้นใบออกจากเส้นกลางใบ 4 คู่ ใบสีเขียวเข้ม ก้านใบเล็กเรียว หูใบรูปแถบแคบปลายแหลม ดอกออกเป็นช่อที่ซอกใบและปลายยอดรูปทรงกระบอก แยกเพศอยู่บนต้นเดียวกัน ช่อดอกเพศผู้และช่อดอกเพศเมียอยู่ต่างช่อกัน ช่อดอกเป็นหางกระรอก ความยาวประมาณ 2 เซนติเมตร ดอกเป็นเพศผู้ วงกลีบรวมมี 4 แฉก เกลี้ยง เกสรเพศเมีย วงกลีบรวมมี 4 แฉก เกลี้ยง ขอบมีขน เมื่อเป็นผลจะอวบน้ำ รังไข่เกลี้ยง ก้านเกสรเพศเมียมี 2 อัน ผลสีเขียวเป็นผลรวมรูปทรงกระบอก เมื่อสุกสีม่วงแดงเข้มเกือบดำ ลักษณะฉ่ำน้ำและมีรสหวานอมเปรี้ยว
ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : เปลือกลำต้น, ใบ, ราก และ ผล
สรรพคุณทางยา :
- เปลือกลำต้น ยาถ่าย และยาขับพยาธิ
- ใบ ขับเหงื่อ แก้ไข้ แก้ตัวร้อน แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้เจ็บคอ แก้ไอ ระงับประสาท แก้ตาแดง ล้างตา แก้ตาอักเสบ
- ราก ขับพยาธิ และรักษาโรคทางเดินหายใจ และการมีน้ำสะสมในร่างกายผิดปกติ ใช้แก้โรคความดันโลหิตสูง แขนขาหมดความรู้สึก
- ผล แก้ธาตุไม่ปกติ บรรเทาอาการกระหายน้ำ แก้โรคปวดข้อ แก้ไข้ แก้เจ็บคอ ทำให้ชุ่มคอ บำรุงไต ดับร้อน ช่วยย่อย ยาบำรุง แก้โรคเกี่ยวกับทรวงอก ขับปัสสาวะ หืด วัณโรคปอด
วิธีการใช้ :
- ยาถ่าย และยาขับพยาธิ นำเปลือกลำต้นมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- ขับเหงื่อ แก้ไข้ แก้ตัวร้อน แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้เจ็บคอ แก้ไอ ระงับประสาท นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- แก้ตาแดง ล้างตา แก้ตาอักเสบ นำใบมาต้มกับน้ำนำน้ำมาล้างตา
- ขับพยาธิ และรักษาโรคทางเดินหายใจ และการมีน้ำสะสมในร่างกายผิดปกติ ใช้แก้โรคความดันโลหิตสูง แขนขาหมดความรู้สึก นำรากมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
- แก้ธาตุไม่ปกติ บรรเทาอาการกระหายน้ำ แก้โรคปวดข้อ แก้ไข้ แก้เจ็บคอ ทำให้ชุ่มคอ บำรุงไต ดับร้อน ช่วยย่อย ยาบำรุง แก้โรคเกี่ยวกับทรวงอก ขับปัสสาวะ หืด วัณโรคปอด นำผลมารับประทานสดๆ หรือคั้นเป็นน้ำ ดื่มรับประทาน
ถิ่นกำเนิด :
หม่อนเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบเทือกเขาหิมาลัยและจีนตอนใต้
.
