บทความสมุนไพรสมุนไพรสำหรับใช้ดอกปรุงยาสมุนไพรสำหรับใช้ผลปรุงยาสมุนไพรสำหรับใช้ใบปรุงยา

สารภี


ชื่อสมุนไพร : สารภี
ชื่อเรียกอื่นๆ : สารภีแนน (เชียงใหม่), ทรพี, สารพี (จันทบุรี) และ สร้อยพี (ภาคใต้)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Mammea siamensis Kosterm.
ชื่อสามัญ : Negkassar
วงศ์ : CLUSIACEA



SRP5

สารภีเป็นต้นไม้ที่มักพบขึ้นตามป่าเบญจพรรณและตามป่าดงดิบทางภาคเหนือ ภาคตะวันออก และทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ ที่ระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ 20- 400 เมตร ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการใช้เมล็ดและการตอนกิ่ง ปลูกได้ดีทั้งในที่ร่มรำไรและที่กลางแจ้ง ปลูกได้ในดินทุกสภาพ ชอบดินร่วนซุย ต้องการน้ำและความชื้นปานกลาง ลำต้นมีเรือนยอดเป็นทรงพุ่มทึบ ปลูกเพื่อให้ร่มเงาและบังลมและมีดอกและพุ่มใบที่สวยงาม จึงใช้ปลูกเป็นไม้ประดับได้ คนไทยโบราณเชื่อว่า หากบ้านใดปลูกต้นสารภีไว้ประจำบ้านจะส่งผลให้มีอายุยืนยาวเหมือนเช่นต้นสารภี เนื้อไม้มีความแข็งแรงและค่อนข้างทนทาน สามารถนำมาใช้สร้างเป็นที่อยู่อาศัย ดอกสดใช้สกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย ซึ่งนำไปใช้ในการแต่งกลิ่นเครื่องสำอาง ส่วนดอกแห้งใช้ทำเป็นน้ำหอม และดอกตูมของสารภี ใช้สกัดทำสีย้อมผ้าได้ โดยจะให้สีแดง อีกทั้งผลสุกมีรสหวาน ใช้รับประทานเป็นผลไม้ และยังเป็นอาหารของนกได้อีกด้วย นอกจากจะใช้ผลรับประทานเป็นผลไม้ สามารถนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ ได้ เช่น ทำน้ำผลไม้ การทำไวน์ ทำแยม เป็นต้น

 SRP6

ลักษณะสมุนไพร :
สารภีเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางไม่ผลัดใบ มีความสูงประมาณ 10-15 เมตร ลักษณะเรือนยอดเป็นทรงพุ่มทึบ แตกกิ่งก้านแผ่กว้าง เปลือกลำต้นเป็นสีเทาอมน้ำตาลถึงดำ แตกล่อนเป็นสะเก็ดตลอดทั่วลำต้น เปลือกในเป็นสีน้ำตาลแดง มียางสีครีมหรือสีเหลืองอ่อนเล็กน้อย ส่วนเนื้อไม้เป็นสีน้ำตาลปนแดง เนื้อละเอียด เสี้ยนตรง ถี่และสม่ำเสมอ แข็ง ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก ลักษณะของใบเป็นรูปไข่กลับหรือเป็นรูปรีแกมขอบขนาน ปลายใบมนกว้างๆ บางทีอาจมีติ่งสั้นๆ หรือหยักเว้าแบบตื้นๆ โคนใบสอบเรียว ส่วนขอบใบเรียบ ใบมีความกว้างประมาณ 2.5-7 เซนติเมตร และยาวประมาณ 7.5-25 เซนติเมตร แผ่นใบหนาเกลี้ยงสีเขียวเข้มเป็นมัน ท้องใบจะสีอ่อนกว่า เนื้อใบหนาและค่อนข้างเรียบ เส้นแขนงของใบไม่มี แต่เห็นเส้นใบย่อยเป็นแบบเส้นร่างแหชัดทั้งสองด้าน และมีก้านใบยาวประมาณ 0.5-1.5 เซนติเมตร ดอกเดี่ยวหรือออกเป็นช่อกระจุกตามกิ่ง ดอกย่อยเป็นสีขาว มีกลิ่นหอมมาก ดอกมีกลีบดอก 4 กลีบ ส่วนกลีบเลี้ยงมี 2 กลีบ มีเกสรตัวผู้สีเหลืองจำนวนมาก รังไข่มี 2 ช่อง ในแต่ละช่องมีไข่อ่อนจำนวน 2 ปลาย หลอดรังไข่แยกเป็นแฉก 3 แฉก ผลมีลักษณะเป็นรูปกระสวยหรือกลมรี ขนาดประมาณ 2.5-5 เซนติเมตร ผิวผลเรียบ ผลอ่อนสีเขียว เมื่อสุกจะเป็นสีเหลืองอมส้ม เนื้อผลนิ่ม ผลเมื่อแก่จะแตกออกได้ และมีเมล็ดเดียว

 SRP3

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ดอก, ใบ และ ผลสุก
สรรพคุณทางยา :

  1. ดอก บำรุงหัวใจ ช่วยบำรุงเส้นประสาท ชูกำลัง บำรุงกำลัง เจริญอาหาร ช่วยรักษาธาตุไม่ปกติ แก้โลหิตพิการ แก้ลมวิงเวียน มีอาการหน้ามืดตาลาย ขับลม ฝาดสมาน แก้อาการร้อนใน แก้โลหิตเป็นพิษ
  2. ใบ ช่วยบรรเทาอาการปวดตามข้อ ช่วยขับปัสสาวะ
  3. ผลสุก บำรุงหัวใจ ขยายหลอดโลหิต

 SRP4

วิธีการใช้ :

  1. บำรุงหัวใจ ช่วยบำรุงเส้นประสาท ชูกำลัง บำรุงกำลัง เจริญอาหาร ช่วยรักษาธาตุไม่ปกติ แก้โลหิตพิการ แก้ลมวิงเวียน มีอาการหน้ามืดตาลาย ขับลม ฝาดสมาน แก้อาการร้อนใน แก้โลหิตเป็นพิษ นำดอกมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
  2. ช่วยบรรเทาอาการปวดตามข้อ ช่วยขับปัสสาวะ นำใบมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
  3. บำรุงหัวใจ ขยายหลอดโลหิต นำผลสุก มารับประทานสดๆ

 SRP1

ถิ่นกำเนิด :
สารภีเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศพม่า, ไทย, อินโดจีน และคาบสมุทรมาเลเซีย

 





.