รากสามสิบ


ชื่อสมุนไพร : รากสามสิบ
ชื่อเรียกอื่นๆ : จ๋วงเครือ , เตอสีเบาะ, ผักชีช้าง, ผักหนาม, พอควายเมะ, สามร้อยราก,ชีช้าง, จั่นดิน, ม้าสามต๋อน, สามสิบ, ว่านรากสามสิบ, ว่านสามสิบ, ว่านสามร้อยราก, สามร้อยผัว, สาวร้อยผัว และศตาวรี
ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Asparagus racemosus  Willd.
ชื่อสามัญ :
วงศ์ : ASPARAGACEAE



SSip3

รากสามสิบ เป็นสมุนไพรไทยที่มีรสหวานเย็น แต่แอบแฝงไปด้วยสรรพคุณทางยามากมายนับไม่ถ้วน สมุนไพรชนิดนี้นิยมนำมาใช้เป็นไม้ประดับ หรือนำส่วนของใบอ่อน ยอดอ่อน ผลอ่อน มารับประทานเป็นผักคู่กับแกงส้มหรือแกงเลียง ส่วนของรากก็นำไปแช่อิ่มให้กรอบอร่อยก่อนรับประทาน และนำมาใช้เป็นยาสมุนไพรซึ่งมีสรรพคุณในการบำรุงร่างกายมากมาย เช่น  ช่วยบำรุงเด็กในครรภ์มารดา รักษาอาการประจำเดือนผิดปกติของสตรี เป็นยาบำรุงกำลัง บำรุงตับปอดให้เกิดกำลังเป็นปกติ ช่วยขับปัสสาวะ หล่อลื่น กระตุ้นประสาท แก้กระษัย ลดความดันโลหิตและลดไขมันในเลือด ลดระดับน้ำตาลในเลือด รักษาโรคคอพอก แก้พิษร้อนในกระหายน้ำ แก้ไอ ช่วยขับเสมหะ แก้การติดเชื้อที่หลอดลม ช่วยขับลม อาการท้องเสีย แก้บิด และช่วยลดกรดในกระเพาะอาหาร เป็นต้น

SSip4

ลักษณะสมุนไพร :

รากสามสิบเป็นไม้เลื้อยที่ปีนป่ายขึ้นไปตามต้นไม้ข้างเคียงด้วยหนามได้สูงถึง 5 เมตร ส่วนหนามนี้เปลี่ยนแปลงมาจากใบเกล็ดบริเวณข้อ ลักษณะของหนามโค้งกลับ ยาวประมาณ 1-4 มม. มีลำต้นกลมสีขาวแกมเหลือง เรียบ ลื่นเป็นมัน เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2-5 มม. เมื่อรากเลื้อยปีนป่ายขึ้นไปจะแตกแขนงเป็นเถาห่างๆ มีกิ่งแตกแขนงรอบข้อ และกิ่งจะเปลี่ยนเป็นสีเขียวที่แบน ปลายแหลม ทำหน้าที่แทนใบ ขนาดกว้าง 0.5-1 มม. ยาว 0.5-2.5 มม. ใบของรากสามสิบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ ใบเป็นรูปสามเหลี่ยม ขนาดกว้าง 0.5-4 มม. ยาว 1-4 มม. และมีใบเกล็ดอายุสั้น ต่อมาจะแข็งขึ้นและเปลี่ยนเป็นหนาม ส่วนดอกออกเป็นช่อที่ซอกกิ่ง ก้านช่อดอกยาว 3-15 มม. ดอกย่อยมีสีขาว ดอกที่บานมีขนาดประมาณ 3-4 มม. มีกลีบดอก 6 กลีบ แบ่งเป็นวงใน 3 กลีบ วงนอก 3 กลีบ ภายในดอกมีเกสรเพศผู้ 6 อัน และมีก้านชูอับเรณูลักษณะเป็นเส้นเล็กๆ สีขาวแกมเหลือง ยาวขนานกับกลีบ มีเกสรเพศเมีย 1 อัน สีเขียวแกมเหลือง ลักษณะเป็นทรงกลม 3 พู ผลสดมีสีแดงหรือแดงงอมม่วง ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 5-8 มม. โดยผลจะออกในช่วงประมาณเดือนเมษายนถึงเดือนกรกฎาคม

 SSip5

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : ราก และใบ
สรรพคุณทางยา :

  1. ราก มีรสเฝื่อนเย็น หวานชุ่ม ช่วยบำรุงเด็กในครรภ์มารดา รักษาอาการประจำเดือนผิดปกติของสตรี เป็นยาบำรุงกำลัง บำรุงตับปอดให้เกิดกำลังเป็นปกติ ช่วยขับปัสสาวะ หล่อลื่น กระตุ้นประสาท แก้กระษัย ลดความดันโลหิตและลดไขมันในเลือด ลดระดับน้ำตาลในเลือด รักษาโรคคอพอก แก้พิษร้อนในกระหายน้ำ แก้ไอ ช่วยขับเสมหะ แก้การติดเชื้อที่หลอดลม ช่วยขับลม อาการท้องเสีย แก้บิด และช่วยลดกรดในกระเพาะอาหาร
  2. ใบ ยาระบาย

SSip2
วิธีการใช้ :

  1. ช่วยบำรุงเด็กในครรภ์มารดา รักษาอาการประจำเดือนผิดปกติของสตรี เป็นยาบำรุงกำลัง บำรุงตับปอดให้เกิดกำลังเป็นปกติ ช่วยขับปัสสาวะ หล่อลื่น กระตุ้นประสาท แก้กระษัย ลดความดันโลหิตและลดไขมันในเลือด ลดระดับน้ำตาลในเลือด รักษาโรคคอพอก แก้พิษร้อนในกระหายน้ำ แก้ไอ ช่วยขับเสมหะ แก้การติดเชื้อที่หลอดลม ช่วยขับลม อาการท้องเสีย แก้บิด และช่วยลดกรดในกระเพาะอาหาร นำรากประมาณ 90-100 กรัม มาต้ม ดื่มรับประทาน

SSip1

ถิ่นกำเนิด :
รากสามสิบเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แอฟริกา จีน อินโดจีน และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตลอดไปจนถึงทางเหนือของออสเตรเลีย

 





.