บทความสมุนไพรสมุนไพรสำหรับใช้เปลือกไม้ปรุงยา

ควินิน


ชื่อสมุนไพร : ควินิน
ชื่อเรียกอื่นๆ : ซิงโคนา (ทั่วไป), กิมโกยนับ, กิมโกยเล็ก (จีน), จินจีเล่อ และ จินจีน่า (จีนกลาง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cinchona succirubra Pav. Ex Klotzsch
ชื่อสามัญ : Quinine
วงศ์ : RUBIACEAE
QN4
ควินินเป็นจัดเป็นพรรณไม้ที่พันธุ์ด้วยวิธีการใช้กิ่งชำหรือเมล็ด แต่ถ้าปลูกเป็นจำนวนมากจะนิยมใช้เมล็ดปลูก เจริญงอกงามได้ในพื้นที่ความสูงกว่าระดับน้ำทะเลประมาณ 3,000-9,000 ฟุต ในประเทศไทยได้มีการทำสวนป่าต้นควินินที่จังหวัดเชียงใหม่บนดอยสุเทพ และได้ตรวจพบปริมาณของอัลคาลอยด์ในเปลือกที่มีอยู่ในเกณฑ์ที่ใช้ได้ เพราะต้นควินินชอบอยู่ในที่สูงจากระดับน้ำทะเลและมีฝนตกชุก เป็นพืชที่ชอบแดดรำไรไม่ถูกแสงแดดมากเกินไป ต้นที่มีอายุประมาณ 3-9 ปี จะให้ปริมาณของสารอัลคาลอยด์ในเปลือกสูง จึงนิยมโค่นกันในระยะนี้เพื่อขุดลากลอกเปลือกขณะยังสด ทำให้ชาวไทยได้ใช้ยาที่ได้จากธรรมชาติที่ปลอดภัยและไม่ต้องเสียดุลการค้าในการนำเข้ายาจากต่างประเทศมากนัก ใบอ่อนใช้รับประทานเป็นผักสดร่วมกับลาบได้อร่อยดี เปลือกนอกจากจะใช้ทำยาแล้วยังสามารถนำมาทำเหล้าหรือไวน์ที่มีรสขมได้อีกด้วย เช่น เหล้าเวอร์มุธ



 QN3

ลักษณะสมุนไพร :
ควินินเป็นไม้ยืนต้นเขียวตลอดปี มีความสูงของต้นได้ประมาณ 8-30 เมตร ลำต้นตั้งตรงถึง 6 เมตร จึงมีการแตกกิ่งก้าน เปลือกลำต้นเป็นสีน้ำตาลค่อนข้างเรียบ ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้ามกัน ออกหนาแน่นที่ปลายกิ่ง ลักษณะของใบเป็นรูปรีหรือรูปค่อนข้างกลม ปลายใบแหลมสั้น โคนใบมน ส่วนขอบใบเรียบ ใบยาวประมาณ 30 เซนติเมตร หลังใบเรียบสีเขียวเป็นมัน ส่วนท้องใบเรียบเป็นสีเขียวอ่อนกว่าหรือเป็นสีเขียวอ่อนปนแดงเล็กน้อย มักมีสีแดงและมีขนสั้นๆ ตามเส้นใบใหญ่ ก้านใบสั้นเป็นสีแดง มีหูใบอยู่ระหว่างก้านใบ ใบอ่อนเป็นสีแดง ออกดอกเป็นช่อ โดยจะออกที่ปลายกิ่ง ดอกย่อยมีจำนวนมาก ดอกเป็นสีขาวหรือสีชมพู กลีบเลี้ยงดอกติดกันเป็นหลอดสั้น ส่วนปลายแยกเป็น 5 กลีบ กลีบดอกติดกันเป็นหลอดยาวประมาณ 2.4-3.6 เซนติเมตร ปลายแยกเป็น 5 กลีบ กลีบดอกเป็นรูปสามเหลี่ยม ตามกลีบดอกมีขนสีขาว ลักษณะของผลเป็นรูปทรงกระสวย รูปกลมรี หรือรูปไข่ยาว มีความยาวประมาณ 2.5-3.2 เซนติเมตร ผิวผลเรียบ เมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีแดงอมน้ำตาล พอแห้งแล้วจะแตกออกเป็น 2 ซีก ภายในมีเมล็ดประมาณ 25 เมล็ด ลักษณะของเมล็ดจะเป็นแผ่นบางๆ สีน้ำตาลแดง

 QN2

ส่วนที่นำมาใช้ประโยชน์ : เปลือกต้น
สรรพคุณทางยา :

  1. เปลือกต้น ยาขมช่วยเจริญอาหาร ยาแก้ไข้ตัวร้อน ยาแก้ไข้มาลาเรีย แก้อาการเมาค้าง แก้พิษสุราเรื้อรัง ยาแก้ปากเจ็บ คอเจ็บ ยารักษาหัวใจเต้นเร็ว ยาแก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย

 QN5

วิธีการใช้ :                                     

  1. ยาขมช่วยเจริญอาหาร ยาแก้ไข้ตัวร้อน ยารักษาหัวใจเต้นเร็ว ยาแก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย นำเปลือกต้นมาต้มกับน้ำ ดื่มรับประทาน
  2. ยาแก้ไข้มาลาเรีย นำเปลือกแห้งประมาณ 3-6 กรัม นำมาต้มกับน้ำกินหรือบดเป็นผงผสมกิน จะมีรสฝาด ส่วนอีกตำรับให้ใช้ใช้เปลือกแห้งประมาณ 3 กรัม (สำหรับคนแข็งแรงให้ใช้เปลือกต้น 6 กรัม) ผสมกับเปลือกอบเชยประมาณ 1.5 กรัม แล้วนำมาต้มกับน้ำกิน
  3. แก้อาการเมาค้าง นำเปลือกต้นแห้งประมาณ 3 กรัม นำมาต้มกับน้ำกิน
  4. ยาแก้พิษสุราเรื้อรัง นำเปลือกต้นประมาณ 5-8 กรัม นำมาต้มกับน้ำรับประทาน
  5. ยาแก้ปากเจ็บ คอเจ็บ นำเปลือกต้นแห้งประมาณ 3-6 กรัม นำมาต้มกับน้ำแล้วใช้อมบ้วนปากกลั้วคอ 2 เวลา เช้าและเย็น

ถิ่นกำเนิด :
ควินินเป็นพืชที่มีถิ่นกำเนิดในบริเวณเทือกเขาแอสเดสของรัฐเอควาดอร์และรัฐเปรู

 





.